Αφιέρωμα στο 10000 Days των Tool
1993: «Τήξη» του σκληρού μέταλλου, ομαλή μετάβαση στην πεμπτουσία του ύφους.
1996: Πρώτη ολοκληρωμένη δουλειά, κατόπιν σχολαστικής δημιουργίας ταυτότητας. Η εμπορική κορυφή.
2001: Το magnum opus (κατά πολλούς). Η καλλιτεχνική κορυφή.
2006: ?
Υπάρχει μια ανορθόδοξα αύξουσα σειρά στην καλλιτεχνική πορεία των Tool, η οποία αν μη τι άλλο δείχνει την ικανότητα του εν λόγω κουαρτέτου να κρατάει άπαντες σε εγρήγορση.
Πιστοί στο ανά πενταετία δισκογραφικό ραντεβού με το κοινό τους (από το ’96 και μετά), η 4η φορά ήταν αρκετά διαφορετική από τις υπόλοιπες, αν φυσικά υποθέσουμε ότι οι 3 προηγούμενες ξεκίνησαν από κοινό κίνητρο.
Δεν είναι ότι τους πήρε 10,000 μέρες να ολοκληρώσουν τον δίσκο: 5 χρόνια παρά 13 μέρες συγκεκριμένα, από την τελευταία κυκλοφορία ονόματι ‘Lateralus’.
Ωστόσο κατάφεραν αυτά τα 5 χρόνια να υπάρξουν το ίδιο παραγωγικά και δημιουργικά με τις άλλες «διορίες» που διέθεσαν εαυτόν; Υπήρξε κάποιου είδους «τέλμα» στην έμπνευση και στη δημιουργία;
Μήπως ο συγκεκριμένος δίσκος εξηγεί σαν οντότητα το γιατί οι Tool είχαν να κυκλοφορήσουν υλικό τόσα χρόνια;
Κυρίως όμως, γιατί ‘10000 Days’; Η εξήγηση -όπως πολλά συσχετιζόμενα με τους Tool– είναι διφορούμενη. 10,000 περίπου μέρες (συγκεκριμένα 10,759) απαιτούνται για να ολοκληρώσει μία τροχιά γύρω από τον Ήλιο ο πλανήτης Κρόνος.
Σε πιο γήινα δεδομένα, μεταφράζεται περίπου σε 29 χρόνια, αριθμός που, κατά τον frontman Maynard James Keenan, στην ανθρώπινη ηλικία σηματοδοτεί τη στιγμή που καλείται κάποιος να αποτάξει πλήρως τα όποια εμπόδια του είχαν παρουσιαστεί στη μέχρι τότε ζωή του και να «αγκαλιάσει» το φως της γνώσης και της εμπειρίας, αποτάσσοντας προηγούμενα μοτίβα, δημιουργώντας μια νέα ζωή.
Ο ίδιος, μέσω της δουλειάς του στον συγκεκριμένο δίσκο, ευελπιστούσε να «χρονολογήσει» τη δική του διαδικασία, ευελπιστώντας να μοιραστεί ως αντάλλαγμα αυτό το μονοπάτι, για να βοηθήσει τον κάθε ένα που επιθυμεί να εγκαταλείψει μια και καλή αυτό το χρονικό σημείο.
Μια άλλη ερμηνεία, ίσως η πλέον διαδεδομένη, είναι ότι 10,000 περίπου μέρες πέρασαν από τη στιγμή που έμεινε παράλυτη η μητέρα του Keenan, Judith Marie, μέχρι τον θάνατό της το 2003.
Το πόσο τον έχει σημαδέψει αυτή η παρουσία φαίνεται από το (χωρισμένο σε 2 μέρη) ‘Wings for Marie’ (το οποίο θα δούμε αναλυτικότερα παρακάτω), αλλά και από το ‘Judith’, κομμάτι που έγραψε για τον πρώτο δίσκο της έτερης κύριας απασχόλησής του, τους A Perfect Circle.
Αν η στιχουργία προκάλεσε κάποιες τύψεις στον τραγουδιστή χρόνια αργότερα (δείτε παρακάτω), η μουσική συνεχίζει να επιδέχεται πειραματισμό και εφευρετικότητα στη σύνθεσή της.
Ο αραχνοειδής drummer Danny Carey, πέραν των γνωστών πλέον πολυρυθμιών που επιλέγει να ενσωματώνει στη μουσική, διαδραματίζει εδώ επιπλέον ρόλο sound designer, κάνοντας χρήση ειδικών ηλεκτρονικών τυμπάνων, αλλιώς γνωστών ως ‘Synesthesia Mandala Drums’, πατέντας δικής του και του τεχνικού Vince DeFranco, τα οποία δημιουργούν ατμοσφαιρικά εφέ κρουστών διάσπαρτα μέσα στον δίσκο.
Επιπλέον, ο κιθαρίστας Adam Jones επιστρατεύει talk box για το κομμάτι ‘Jambi’, για το οποίο δεν δίστασε να ζητήσει συμβουλή από έναν μαιτρ της συσκευής (δείτε παρακάτω).
Ας τα πάρουμε όμως όλα από την αρχή, και δη το παραδοσιακά εξαιρετικό artwork, φιλοτεχνημένο από τον συνήθη ύποπτο Alex Grey (είχε επιμεληθεί και το ‘Lateralus’).
Ένα «φλεγόμενο όραμα θεϊκών διαπλεκόμενων κεφαλών», οπτικό προϊόν κατανάλωσης του θεραπευτικού ροφήματος ayahuasca (κύριο συστατικό του οποίου αποτελεί η χημική ουσία DMT), με τα τεράστια μάτια που διακοσμούν το εξώφυλλο να έχουν διάταξη λογαριθμικής σπείρας κατευθυνόμενης προς το κέντρο – το εν λόγω βασίζεται σε ένα προηγούμενο έργο του καλλιτέχνη.
Επιπλέον, διατίθενται ειδικά γυαλιά που προσδίδουν στο artwork την ψευδαίσθηση βάθους και τρίτης διάστασης. Όπως και στις προηγούμενες κυκλοφορίες, δεν αναγράφονται οι στίχοι στο εσωτερικό – έχουν ήδη γίνει διαθέσιμοι διαδικτυακά.
Ας δούμε αναλυτικά τα κομμάτια του ‘10000 Days’ των Tool, ένα προς ένα:
Vicarious
Το εν λόγω κομμάτι καταπιάνεται στιχουργικά με το χείριστο είδος ηδονοβλεπτικής τάσης: το συναρπάζεσαι όντας μάρτυρας της τραγωδίας ενός άλλου.
Η ίδια η λέξη ‘vicarious’ υποδηλώνει το να βιώνεις μια πράξη βλέποντας κάποιον άλλον να τη κάνει, παρά από προσωπική εμπειρία.
Προφανώς μεγάλο μέρος του κομματιού στηλιτεύει την τάση της τηλεόρασης (και ίσως των media γενικότερα) να αντλούν ακροαματικότητα προβάλλοντας τραγικά (για τρίτους) συμβάντα, κεντρίζοντας το ενδιαφέρον του θεατή. Σε μουσικό επίπεδο, το βασικό riff είναι γραμμένο σε χρόνο 5/4.
Το συνοδευτικό music video αποτελεί σύμπραξη του κιθαρίστα/οπτικού επιμελητή της μπάντας Adam Jones και του υπεύθυνου για το εξώφυλλο Alex Grey, σηματοδοτεί δε τη δεύτερη μόλις φορά που κάποιο video είναι εξ’ ολοκλήρου φιλοτεχνημένο σε CGI, σε αντίθεση με τις stop-motion προσπάθειες των πρώτων (κυρίως) χρόνων.
Don’t look at me like/
I am a monster/
Frown out your one face/
But with the other/
Stare like a junkie/
Into the TV/
Stare like a zombie/
While the mother/
Holds her child/
Watches him die/
Hands to the sky/
Crying, “Why, oh, why?”
‘Cause I need to watch things die from a distance/
Vicariously I live while the whole world dies/
You all need it too/
Don’t lie
(Όλοι οι στίχοι εδώ)
Jambi
Όλα άρχισαν όταν ο μπασίστας Justin Chancellor καταπιάστηκε με την μπασογραμμή.
Ο ντράμερ των Tool αυτόματα θυμήθηκε την παιδική σειρά ‘Pee-wee’s Playhouse’, για να πάρει τη συνειρμική σκυτάλη ο frontman Keenan και να ονομάσει το τραγούδι ‘Jambi’, από το τζίνι που πρωταγωνιστούσε στη σειρά.
Η στιχουργική θεματολογία του κομματιού καταπιάνεται με την πραγματοποίηση ευχών, συγκεκριμένα για το να εύχεται κανείς να παραμείνει μαζί του το εκάστοτε έτερον ήμισυ.
Για το talk box που χρησιμοποιείται στην κιθάρα, προκαλώντας το ανάλογο ηχητικό εφέ, ο κιθαρίστας Jones συμβουλεύτηκε τον ειδικό σε σχετικά θέματα κιθαρίστα Joe Walsh, γνωστό από τη θητεία του στους Eagles.
Prayed like a martyr dusk to dawn/
Begged like a hooker all night long/
Tempted the devil with my song/
And got what I wanted all along
(Όλοι οι στίχοι εδώ)
Wings for Marie (Pt 1)/10,000 Days (Wings Pt 2)
Η αγάπη (αλλά και ο πόνος) του Maynard James Keenan για την εκλιπούσα μητέρα του, Judith Marie, κορυφώνονται σε αυτό το 17λεπτο έπος.
Όταν ο ίδιος ήταν μόλις 11 χρόνων, ένα εγκεφαλικό ανεύρυσμα την κατέστησε παράλυτη για όλο το υπόλοιπο της ζωής της, μέχρι τον θάνατό της το 2003.
Παρ’ όλη την κατάστασή της, μέχρι το τέλος έτρεφε δυνατή πίστη στο Θεό, κάτι που έβρισκε τον ανήσυχο υιό σε ιδεολογικό αντίποδα.
Στο συγκεκριμένο κομμάτι, ο Maynard «ρίχνει νερό στο κρασί του» και υποστηρίζει σθεναρά ότι, λόγω αυτής της αδιάσειστης πίστης, αυτή πάνω απ’ οτιδήποτε άλλο αξίζει μια θέση στον Παράδεισο. Το κομμάτι (όπως και όλος ο δίσκος) είναι αφιερωμένο στη μνήμη της.
Ανασκοπικά, ο Keenan μετανιώνει την «υπέρ του δέοντος συναισθηματική επένδυση» που εναπόθεσε στο συγκεκριμένο κομμάτι, θεωρώντας ότι ήταν χαζό εκ μέρους του να εκτεθεί τόσο πολύ.
Υποστήριξε μάλιστα ότι τον αποστράγγισε συναισθηματικά σε βαθμό που θα αποφύγει να επαναλάβει κάτι αντίστοιχο στο (καλλιτεχνικό του) μέλλον.
Στο δεύτερο μέρος, τα ηχητικά εφέ που προσομοιώνουν καιρικά φαινόμενα, δημιουργήθηκαν από τον άκρως ιδιοσυγκρασιακό dark ambient καλλιτέχνη Lustmord, ο οποίος είναι ευρύτερα γνωστός (και) από τη συνεργασία του με τους Melvins.
High is the way/
But our eyes are upon the ground/
You are the light and the way/
They’ll only read about/
I only pray heaven knows/
When to lift you out
10,000 days in the fire is long enough/
You’re going home
(Όλοι οι στίχοι του Pt 1 εδώ,
οι στίχοι του Pt 2 εδώ)
The Pot
Πέραν το ότι για πολλούς αποτελεί το «χιτάκι» των Tool, το σημείο από το οποίο ξεκινάει κάποιος ο οποίος ουδεμία επαφή έχει με τη μπάντα, το κομμάτι αυτό κρύβει μια πολύ παιχνιδιάρικη αμφισημία στον τίτλο, η οποία αντιστοιχείται καταλλήλως και στο ευρύτερο στιχουργικό περιεχόμενο.
Αφ’ ενός αναφέρεται στη χρήση ναρκωτικών και στην κριτική αυτής (pot=αργκό ονομασία της μαριχουάνας), αφ’ ετέρου περιπαίζει την υποκρισία παντός είδους, με λεξιλογική βάση την γνωστή αγγλική παροιμία “pot calling the kettle black” (ελ. μετάφραση στα ελληνικά: «είπε ο γάιδαρος τον πετεινό κεφάλα»).
Who are you to wave your finger?/
So full of it/
Eyeballs deep in muddy waters/
Fuckin’ hypocrite/
Liar, lawyer, mirror, show me what’s the difference?/
Kangaroo done hung the guilty with the innocent
(Όλοι οι στίχοι εδώ)
Lipan Conjuring
Μονόλεπτο ηχητικό πέρασμα με τελετουργικές φωνές να ψάλλουν ένα ακατάληπτο ρητό. Ή απλώς ήχους.
Lost Keys (Blame Hoffman)
Συζήτηση μεταξύ νοσοκόμας και γιατρού, αναφορικά με ασθενή ο οποίος βίωσε «συνάντηση» με εξωγήινους στην διαβόητη Area 51, αποτέλεσμα πιθανής κατανάλωσης χημικών ουσιών.
Ο τίτλος ενδεχομένως να διαθέτει αναφορά στον Dr. Albert Hoffman, τον γνωστό Ελβετό χημικό που πρωτοπαρασκεύασε και μελέτησε εκτενέστερα την ουσία «Διαιθυλαμίδιο του λυσεργικού οξέως», αλλιώς γνωστό και ως ‘LSD’.
Αν και πριν το ‘Rosetta Stoned’, αφηγηματικά το εν λόγω κομμάτι αποτελεί επίλογο αυτού.
Rosetta Stoned
Από τα πλέον πειραματικά (όσο και μακροσκελή) κομμάτια στην δισκογραφία των Tool, μουσικά οι παρόντες χρόνοι μέσα στο κομμάτι είναι 4/4, 5/8, 5/4, 11/8, 3/4 και 6/4.
Διαθέτει αντισυμβατικά κρουστά στην ενορχήστρωση, έντονη διάθεση jam-αρίσματος και μια ασυνήθιστη εν μέρει φωνητική ερμηνεία από τον Keenan, ο οποίος αραδιάζει τους στίχους γρήγορα και επιθετικά.
Στιχουργικά (όντας επίσης γραμμένο με τη μέθοδο του «συνειδησιακού ρεύματος») καταπιάνεται κατά κύριο λόγο με την «συνάντηση» ενός ανθρώπου με εξωγήινους, τις πνευματικές προεκτάσεις της εν λόγω συνάντησης καθώς και την κωματώδη κατάσταση του ίδιου που επακολούθησε.
Η περίφημη «Στήλη της Ροζέττας», πέραν της ιστορικής της αξίας, φρασεολογικά χρησιμοποιείται για να υποδείξει ένα βασικό «κλειδί» στην αποκρυπτογράφηση μιας πληροφορίας.
So light in his way/
Like an apparition/
He had me crying out/
“Fuck me/
It’s gotta be/
Deadhead Chemistry/
The blotter got right on top of me/
Got me seein’ E-motherfuckin’-T!”
(Όλοι οι στίχοι εδώ)
Intension
Εδώ οι μουσικοί τόνοι χαμηλώνουν, συνοδεύοντας στιχουργική θεματολογία περί των άπειρων πιθανοτήτων αναφορικά με την κατάληξη του ανθρώπινου είδους. Ανεπίσημος θεματολογικός πρόλογος του ακόλουθου κομματιού.
Spark becomes a flame/
Flame becomes a fire/
Forge a blade to slay the stranger/
Take whatever we desire/
Moved by will alone
Pure as we begin
(Όλοι οι στίχοι εδώ)
Right In Two
8 λεπτά γαλήνιας μελωδίας όσο και αστείρευτης έντασης από τους Tool. Από τα πλέον κυκλοθυμικά κομμάτια που κυκλοφόρησε ποτέ η μπάντα, όσο και πλέον φιλοσοφημένων σε στιχουργικό επίπεδο.
Σε συνέχεια του προηγούμενου ‘Intension’, το συγκεκριμένο αποτελεί μια σιωπηλή παρατήρηση του πως έχει καταντήσει πλέον η ανθρωπότητα, χρησιμοποιώντας χάριν σημασιολογικής ευστοχίας άφθονη Βιβλική παραστατικότητα.
Χαρακτηρίζει τους ανθρώπους ως «ομιλούσες μαϊμούδες» για να επιδοθεί σε μια σπουδή πάνω στις επιπτώσεις της ελεύθερης βούλησης.
Angels on the sideline/
Baffled and confused/
Father blessed them all with reason/
And this is what they choose/
And this is what they choose
Monkey killing monkey killing monkey/
Over pieces of the ground/
Silly monkeys give them thumbs/
They forge a blade/
And where there’s one/
They’re bound to divide it
(Όλοι οι στίχοι εδώ)
Viginti Tres
Εξώδιο άσμα των Tool και των 10000 Days. ένα ηχητικό κολλάζ με απαγγελία στα λατινικά και απόκοσμο ηχητικό εφέ στη φωνή.
Una Infinitas/
Abominatio nascitur autumno/
Hic est tuum temptamen quod temptat tua potentia/
Viginti tres gradus ad summam potestatem
(Όλοι οι στίχοι εδώ)
Tool – 10000 Days
