Ο Bob Dylan, ο φετινός αποδέκτης του βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας δεν παρευρέθη στην τελετή απονομής στη Στοκχόλμη το Σάββατο, όπως είχε κάνει γνωστό εδώ και καιρό. Η δικαιολογία του Αμερικανού για την απουσία αυτή ήταν πως για τη συγκεκριμένη μέρα είχε άλλες υποχρεώσεις που δεν μπορούσε να αναβάλει. Πολλά ακούστηκαν για τη στάση αυτή, σε συνδυασμό και με το γεγονός πως ο Dylan καθυστέρησε αρκετά να τοποθετηθεί επίσημα μετά την ανακοίνωση της βράβευσής του, ενώ κάποιοι από το ευρύτερο περιβάλλον της Σουηδικής Ακαδημίας δεν δίστασαν να τον κατηγορήσουν για απρεπή συμπεριφορά και έλλειψη σεβασμού.
Παρ’ όλα αυτά, ο Αμερικανός έστειλε μία ευχαριστήρια επιστολή για τη βραδιά της απονομής, η οποία διαβάστηκε από την Azita Raji, πρέσβειρα των Η.Π.Α. στη Σουηδία.
Στην επιστολή, ο Bob Dylan αναφέρεται με εκτίμηση και θαυμασμό απέναντι στους προκατόχους του, παρομοιάζει τον εαυτό του με τον William Shakespeare και υπογραμμίζει πως το βραβείο έχει ακόμα μεγαλύτερη αξία λόγω της ολιγομελούς επιτροπής της Σουηδικής Ακαδημίας. Αναλυτικά η ευχαριστήρια επιστολή:
Καλησπέρα σε όλους. Στέλνω τους θερμούς χαιρετισμούς μου στα μέλη της Σουηδικής Ακαδημίας και σε όλους τους υπόλοιπους επιφανείς καλεσμένους.
Ζητώ συγγνώμη που δεν μπορώ να βρίσκομαι μαζί σας προσωπικά, όμως είμαι μαζί σας πνευματικά και είναι πραγματικά τιμή μου να λαμβάνω ένα τόσο σημαντικό βραβείο. Ένα βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας είναι κάτι που ποτέ δεν θα μπορούσα να φανταστώ ή να προβλέψω πως θα συνέβαινε. Από μικρή ηλικία ξεκίνησα να γνωρίζω, να διαβάζω και να απορροφώ τις δουλειές αυτών που κρίθηκαν άξιοι μιας τέτοιας διάκρισης: τους Kipling, Shaw, Thomas Mann, Pearl Buck, Albert Camus, Hemingway. Αυτοί οι γίγαντες της λογοτεχνίας, των οποίων τα έργα διδάσκονται σε σχολικές αίθουσες, φυλάσσονται σε βιβλιοθήκες ανά τον κόσμο και προκαλούν δέος στο άκουσμα τους πάντα με εντυπωσίαζαν. Το γεγονός ότι τώρα γίνομαι ένας από αυτούς είναι απερίγραπτο.
Δεν γνωρίζω αν αυτοί οι άνθρωποι είχαν ποτέ στο μυαλό τους μια τέτοια διάκριση, όμως υποθέτω πως ο καθένας που γράφει ένα βιβλίο, ένα ποίημα ή ένα θεατρικό έργο οπουδήποτε στον κόσμο κρύβει μέσα του ένα όνειρο βαθιά μέσα του. Πιθανώς να είναι τόσο βαθιά που ούτε καν καταλαβαίνει πως υπάρχει.
Αν μου έλεγε ποτέ κάποιος ότι είχα έστω και την παραμικρή πιθανότητα να κερδίσω ένα βραβείο Νόμπελ, θα σκεφτόμουν πως οι πιθανότητες είναι όσες και να περπατήσω στη Σελήνη. Στην πραγματικότητα, τη χρονιά που γεννήθηκα και για μερικά χρόνια αργότερα, δεν υπήρχε κανείς στον κόσμο που να κρίθηκε αρκετά καλός να τιμηθεί με βραβείο Νόμπελ. Άρα, οφείλω να αναγνωρίσω πως πρόκειται για μία πολύ περιορισμένη ομάδα ανθρώπων.Ήμουν εκτός όταν έμαθα για τη διάκριση αυτή και μου πήρε μερικά λεπτά να επεξεργαστώ την είδηση αναλόγως. Ξεκίνησα να σκέφτομαι τον William Shakespeare, την μεγάλη αυτή λογοτεχνική μορφή. Υποθέτω πως θεωρούσε τον εαυτό του δραματουργό. Η ιδέα πως έγραφε λογοτεχνία δεν θα είχε περάσει από το μυαλό του. Οι λέξεις του γράφονταν για τη σκηνή, ήταν προορισμένες να ειπωθούν και όχι να διαβαστούν. Όταν έγραφε τον Άμλετ, είμαι σίγουρος πως σκεφτόταν διαφορετικά πράγματα: «Ποιοι είναι οι κατάλληλοι ηθοποιοί για τους ρόλους;», «Πως θα γίνει η σκηνοθεσία;», «Θέλω πραγματικά να διαδραματίζεται στη Δανία;». Η δημιουργική του δεινότητα και οι φιλοδοξίες του ήταν αναμφίβολα στο μπροστινό μέρος του μυαλού του, αλλά σίγουρα υπήρχαν και πιο τετριμμένα ζητήματα να σκεφτεί και να διαχειριστεί. «Έχουν λυθεί τα οικονομικά;», «Υπάρχουν αρκετές καλές θέσεις για τους θαμώνες;», «Πού θα βρω ένα ανθρώπινο κρανίο;». Θα στοιχημάτιζα πως η πιο απόμακρη σκέψη από το μυαλό του Shakespeare ήταν «Είναι λογοτεχνία αυτό;»
Όταν ξεκίνησα να γράφω τραγούδια ως έφηβος, ακόμα κι όταν άρχισα να γίνομαι διάσημος, οι φιλοδοξίες μου για εκείνα τα τραγούδια έφταναν ως εκεί. Σκεφτόμουν πως θα μπορούσαν να ακουστούν σε καφετέριες και μπαρ, ίσως αργότερα σε μέρη όπως το Carnegie Hall ή το London Palladium. Αν πραγματικά ονειρευόμουν πιο μακριά, ίσως να φανταζόμουν πως θα κάνω μια μέρα έναν δίσκο και θα ακούσω τα τραγούδια αυτά στο ραδιόφωνο. Αυτό ήταν το πραγματικά μεγάλο βραβείο στο μυαλό μου. Το να κάνεις δίσκους και να ακούς τα τραγούδια σου στο ραδιόφωνο σήμαινε ότι έχεις μεγάλο ακροατήριο και μπορείς να συνεχίσεις να κάνεις αυτό που οραματιζόσουν.
Πράγματι, κάνω αυτό που οραματιζόμουν εδώ και πολύ καιρό. Έκανα δεκάδες δίσκους και έπαιξα ζωντανά χιλιάδες φορές ανά τον κόσμο. Όμως τα τραγούδια μου είναι στο επίκεντρο σε ό, τι κάνω. Φαίνεται πως βρήκαν μια θέση στις ζωές πολλών ανθρώπων σε διάφορες κουλτούρες και είμαι ευγνώμων γι’ αυτό.
Όμως οφείλω να ομολογήσω το εξής: ως ερμηνευτής έχω παίξει για 50.000 ανθρώπους και για 50 ανθρώπους και θα σας πω πως είναι δυσκολότερο να παίζεις για 50 ανθρώπους. Οι 50.000 είναι μία ενιαία οντότητα, οι 50 όχι. Κάθε άτομο έχει μία προσωπική, ιδιαίτερη ταυτότητα, έναν κόσμο μέσα του. Μπορούν να αντιληφθούν τα πράγματα πιο ξεκάθαρα. Η ειλικρίνειά σου και το πώς αυτή σχετίζεται με το βάθος του ταλέντου σου δοκιμάζεται. Το γεγονός πως η επιτροπή του Νόμπελ είναι τόσο μικρή δεν μου περνά αδιάφορο.
Όμως, όπως και ο Shakespeare, είμαι κι εγώ συχνά απασχολημένος με την επιδίωξη των δημιουργικών μου στόχων και με τη διαχείριση όλων αυτών των πτυχών των τετριμμένων ζητημάτων της ζωής. «Ποιοι είναι οι καλύτεροι μουσικοί για τα τραγούδια;», «Ηχογραφώ στο σωστό στούντιο;», «Είναι αυτό το τραγούδι στον κατάλληλο τόνο;». Κάποια πράγματα δεν αλλάζουν, ούτε σε 400 χρόνια.
Ούτε μία φορά δεν είχα το χρόνο να αναρωτηθώ «Είναι τα τραγούδια μου λογοτεχνία;»
Έτσι, ευχαριστώ τη Σουηδική Ακαδημία που αφιέρωσε χρόνο για να αναρωτηθεί το παραπάνω και που έδωσε τελικά μία τόσο υπέροχη απάντηση.
Τις καλύτερες ευχές μου σε όλους σας,
Bob Dylan
Δείτε ακόμα:
Η Patti Smith παρέλαβε το Νόμπελ του Bob Dylan και ερμήνευσε τραγούδι του (vid)
