Rock in Athens 1985
Όλα κάπου ξεκινούν. Η Ελλάδα του 21ου αιώνα έχει μάθει στο συναυλιακό καλοκαίρι (αν και κινδυνεύουμε να ξεμάθουμε), στα πολλά φεστιβάλ και στα μεγάλα ονόματα, αλλά τα πράγματα προφανώς δεν ήταν πάντα έτσι. Και αν το κακοτράχαλο μονοπάτι που οδηγεί στο σήμερα έχει ξεκίνημα, αυτό είναι μάλλον το Rock in Athens στο Καλλιμάρμαρο, πίσω στο 1985.
Η Ελλάδα της μεταπολίτευσης είχε αρχίσει να μαθαίνει κάπως και στις μεγαλύτερες συναυλίες και τα σημαντικά ονόματα. Έχοντας κάποτε ως μοναδικό σημείο αναφοράς τη σχεδόν μυθική πλέον εμφάνιση των Rolling Stones το 1967, το 1985 οι Έλληνες είχαν δει Police, Rory Gallagher, Talking Heads, Bauhaus, UFO, Uriah Heep, Nick Cave και Dire Straits.
Είχαν φωνάξει, τραγουδήσει, πλακωθεί και ευφρανθεί. Αλλά όλα αυτά σε μεμονωμένες εμφανίσεις. Φεστιβάλ αφιερωμένο σε τέτοιου είδους μουσική δεν υπήρχε, και τόσο ο τύπος της εποχής όσο και η γενική στάση της κοινωνίας δεν ήταν ακριβώς φιλικά προς σχετικά ακούσματα.
Αλλά αυτό έμελλε να αλλάξει.
Μάλλον αναμενόμενα, οι ρίζες του Rock in Athens είναι πολιτικές, με επίκεντρο την προερχόμενη από πρόσφατες εκλογές κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ, τις σημαντικές ψήφους της νεολαίας αλλά και τo νεοσύστατο θεσμό της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης.
Καλύπτοντας όλες τις… απαιτήσεις η Υπουργός Πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη, σε συνεργασία με το Γάλλο ομόλογό της Jack Lang, αποφάσισε να προσθέσει στις εκδηλώσεις της Αθήνας και ένα rock φεστιβάλ στο Καλλιμάρμαρο, στις 26 και 27 Ιουλίου 1985.
Το γαλλικό πρακτορείο Nouvelles Frontières ανέλαβε τη διοργάνωση, φέρνοντας ένα ετερόκλητο μείγμα οκτώ συγκροτημάτων στον ελληνικό χώρο, προσπαθώντας να ανταποκριθεί σε εύρος προτιμήσεων αλλά και να ικανοποιήσει τις ανάγκες για μεγάλα ονόματα που λόγω περιστάσεων ήταν απαραίτητα. Το διήμερο Rock in Athens θα περιλάμβανε Telephone, The Stranglers, Depeche Mode και Culture Club την πρώτη μέρα και Talk Talk, The Cure, Nina Hagen και, σε μια από τις τελευταίες εμφανίσεις τους πριν τη διάλυσή τους, The Clash.
Lineup με μεγάλο βάρος. Ειρωνικά ωστόσο η ελληνική παρουσία ήταν ανύπαρκτη.
Η σκηνή της χώρας αγνοήθηκε, με εξαίρεση τις Μουσικές Ταξιαρχίες του Τζίμη Πανούση, ο οποίος όμως απέσυρε τη συμμετοχή του όταν έμαθε ότι η διοργάνωση δεν θα ήταν αποκλειστικά επιχορηγούμενη από το ελληνικό κράτος, αλλά και από εταιρείες όπως η Coca-Cola.
Το Rock in Athens, το πρώτο φεστιβάλ του είδους του στην Ελλάδα, θα πραγματοποιούνταν χωρίς ελληνικό στοιχείο.
Αλλά όπως και να έχει, πραγματοποιήθηκε και εγκαινίασε μια νέα εποχή.
Όχι χωρίς προβλήματα βέβαια.
Θα έλεγα κάθε αρχή και δύσκολη, αλλά πολλά από τα θέματα αυτού του φεστιβάλ-οροσήμου προϋπήρχαν και συνέχισαν να υπάρχουν, σε όλη την ιστορία της ελληνικής συναυλίας.
Πολυκοσμία που βρήκε απροετοίμαστους τους διοργανωτές (οι υπολογισμοί και οι εκτιμήσεις για το συνολικό αριθμό θεατών του διημέρου φτάνουν μέχρι και τις 90.000 κόσμου), πανάκριβα εισιτήρια που οδήγησαν σε εφόδους και επεισόδια «τζαμπατζήδων» που φώναζαν ότι «αυτό το εισιτήριο θα γίνει κοιμητήριο» (1200 δραχμές η μία μέρα, 2000 δραχμές οι δύο, ποσά ανήκουστα για εισιτήρια τότε), αφόρητη ζέστη χωρίς δυνατότητα κάλυψης και αποφυγής της, ζεστά αναψυκτικά σε εξωφρενικές τιμές, γιουχάισμα και ρίψεις παντός είδους βλημάτων σε ορισμένες εμφανίσεις και άλλα ωραία της ελληνικής συναυλιακής πραγματικότητας. Τα γνωστά.
Στα επεισόδια για τα εισιτήρια ειδικά, που επεκτάθηκαν και στον ευρύτερο χώρο, σημειώθηκαν φωτιές, καταστροφές αυτοκινήτων, συγκρούσεις με την αστυνομία εντός και εκτός του Σταδίου λόγω παρεξήγησης (κόσμος χωρίς εισιτήριο πέρασε με την ανοχή της αστυνομίας μέσα αλλά η εσωτερική φρουρά δεν ενημερώθηκε με αποτέλεσμα νέες μάχες) και γενικά μπόλικο ξύλο.
Η επέμβαση του υφυπουργού -τότε- Γιώργου Παπανδρέου την πρώτη μέρα και της Μελίνας Μερκούρη τη δεύτερη έλυσαν τελικά ως ένα βαθμό το ζήτημα των εισιτηρίων, αλλά όχι πριν οι επιθέσεις των «φρικιών» γίνουν πρώτο θέμα στις εφημερίδες της εποχής.
Rock in Athens – 1985 / Εισιτήριο:
Και μαζί με αυτά υπήρχε και η μυστική άφιξη των The Clash, οι οποίοι λέγεται ότι δεν είχαν ενημερώσει ούτε καν το μάνατζέρ τους για τη συναυλία, έφτασαν κρυφά στην Αθήνα και εμφανίστηκαν ως guests τη δεύτερη μέρα επειδή, σύμφωνα με μαρτυρίες, δεν ήθελαν να βρίσκονται στο ίδιο lineup με τους Culture Club…
Το μουσικό κομμάτι του Rock in Athens τουλάχιστον στέφθηκε με αρκετή επιτυχία.
Οι Γάλλοι Telephone που έκαναν την αρχή μπορεί να πέρασαν και να μην ακούμπησαν ιδιαίτερα, όντας και άγνωστοι στο μεγαλύτερο μέρος του κοινού, αλλά οι Stranglers, τότε ακόμα με την αυθεντική τους σύνθεση, ξεσήκωσαν το (μεγάλο σε αριθμό) punk ακροατήριο και ανέβασαν τους τόνους εντός του χώρου, σχεδόν παράλληλα με το ανέβασμα των τόνων και εκτός καθώς οι έφοδοι ξεκινούσαν.
Οι Depeche Mode από την πλευρά τους «χτύπησαν» σε άλλη μερίδα του κοινού, κάνοντας μια ενθουσιώδη όσο και ιδιόρρυθμη εμφάνιση, με ενεργητική παρουσία, εκκεντρικά σκηνικά και τον Martin Gore να εμφανίζεται με φούστα.
Τα πράγματα παρέμειναν υπό έλεγχο πάντως και ο κόσμος το ευχαριστήθηκε, αλλά αυτό δεν θα κρατούσε για πολύ.
Και αυτό γιατί οι Culture Club που ακολούθησαν αποτέλεσαν και την πιο επεισοδιακή εμφάνιση του διημέρου, καθώς η ενδυμασία και συνολική παρουσία του Boy George (κιμονό, μακιγιάζ, λαμέ) δυναμίτισε τον κόσμο που μάλλον με το ζόρι είχε συγκρατηθεί στη φούστα του Gore, και η σκηνή μετατράπηκε σε… πεδίο σκοποβολής καθώς πάσης φύσεως αντικείμενα, από μπουκάλια μέχρι πέτρες, εκτοξεύτηκαν κατά του συγκροτήματος, συνοδευόμενα από τα απαραίτητα σχετικά γιουχαΐσματα.
Οι Culture Club πάντως δεν πτοήθηκαν και ολοκλήρωσαν κανονικά το set τους, με τον Boy George να παραμένει ψύχραιμος, ειρωνευόμενος τα ακραία στοιχεία που μάνιαζαν εναντίον του.
Κατά γενική ομολογία και παρά τις αντιξοότητες το συγκρότημα έκανε μια πάρα πολύ καλή εμφάνιση, και ο πολύς κόσμος που δεν συμμετείχε στην επίθεση κατά του συγκροτήματος είχε την ευκαιρία να απολαύσει ένα ποιοτικό κλείσιμο για την πρώτη μέρα του Rock in Athens.
Η δεύτερη μέρα ήταν σαφώς πιο ελεύθερη από τα βαρύτερα ευτράπελα, με το εισιτήριο – κατόπιν επέμβασης της Μερκούρη – να έχει μειωθεί στις 500 δραχμές και τις πιο επίμαχες παρουσίες να έχουν παρέλθει. Έτσι, ο συνολικός απολογισμός ήταν σαφώς θετικός, με τον κόσμο να είναι ακόμα περισσότερος από την πρώτη μέρα και τη διάθεση να ανεβαίνει διαρκώς.
Ο κόσμος γούσταρε Talk Talk, χειροκρότησε τους τότε πιο άγνωστους, ειδικά στο ελληνικό κοινό, The Cure που σύντομα θα γίνονταν ιδιαίτερα αγαπητοί στην Ελλάδα, ξεσάλωσε με την εντυπωσιακή από κάθε άποψης εμφάνιση της Nina Hagen η οποία έβαλε φωτιά στον κόσμο, και χτύπησε νέα ύψη ευφορίας όταν οι The Clash ανέβηκαν στο σανίδι και οι punks τους αποθέωσαν.
The only band that matters…
Και κάπως έτσι ολοκληρώθηκε αισίως (σχετικά) το πρώτο ελληνικό rock φεστιβάλ.
Έμειναν οι αναμνήσεις, οι φωτογραφίες και, πάνω απ’όλα, η κληρονομιά της πρωτιάς.
Πολύ νερό έχει κυλήσει έκτοτε στο αυλάκι. Ή και καθόλου. Όπως το δει κανείς.
Το 2019, μόνο το καλοκαίρι, είχαμε διψήφιο αριθμό rock, metal και σχετικών φεστιβάλ, μερικά από τα οποία είχαν διάρκεια όχι δύο μέρες, αλλά δύο εβδομάδες. Είχαμε σημαντικά ονόματα από πολλά είδη μουσικής και για όλα τα γούστα.
Είχαμε επίσης πολυκοσμία, στρίμωγμα, συχνά ακριβά εισιτήρια και ας μη μιλήσουμε για τις τιμές μπυρών, αναψυκτικών και λοιπών ποτών και φαγώσιμων της κάθε διοργάνωσης. Τουλάχιστον έχουμε μειώσει τις εκτοξεύσεις αντικειμένων.
Η υπόθεση ελληνικό φεστιβάλ έχει εξελιχθεί πολύ από το 1985, αλλά έχει επίσης παραμείνει στάσιμη σε πολλούς τομείς. Μας έχουν επισκεφτεί θρυλικά συγκροτήματα στο πέρασμα του χρόνου, έχουμε παρακολουθήσει συναυλίες που έχουν αφήσει εποχή, ωστόσο συχνά φαίνεται ότι η διοργάνωση έχει παραμείνει σε επίπεδο 1985. Έχουν γίνει και προς τα εκεί βήματα τουλάχιστον.
Το Rock in Athens ήταν η αρχή όλων αυτών, ένα τρελό πείραμα που ενδεχομένως έγινε για όλους τους λάθος λόγους και που κατέληξε παρ’όλα αυτά ως σημείο αναφοράς, μέρος του ένδοξου παρελθόντος.
Δεν ξεκίνησε αμέσως. Πήρε αρκετά χρόνια για να αρχίσουν τα φεστιβάλ να γίνονται θεσμός, και μόνο προς το τέλος της δεκαετίας του ’90 και με την αυγή της νέας χιλιετίας μπορεί κανείς να να μιλάει για ετήσιες ελληνικές διοργανώσεις.
Αλλά τα θεμέλια είχαν μπει. Ο κόσμος είχε δει rock φεστιβάλ, και είχε ανταποκριθεί με το παραπάνω. Και καθώς περισσότερα ρεύματα αυτής της μουσικής οικογένειας άρχισαν να γίνονται δημοφιλή στους Έλληνες οπαδούς, καθώς οι δυνατότητες αυξάνονταν, καθώς τα μεγάλα ονόματα συνέχιζαν να καταφθάνουν, τα φεστιβάλ άρχισαν να γίνονται από τρελές ιδέες σεβαστές πιθανότητες και αργότερα συνήθεια.
Στην Αθήνα του 1985, στο Καλλιμάρμαρο Παναθηναϊκό Στάδιο, δόθηκε το σήμα εκκίνησης για μια νέα εποχή στα ελληνικά συναυλιακά δρώμενα.
