Ο θάνατος του Sidney Poitier στα 94 του χρόνια σίγουρα δεν προκάλεσε έκπληξη λόγω της προχωρημένης του ηλικίας.
Με τελευταίο acting credit το 2001 στην ταινία ‘The Last Brickmaker in America’ οι νεώτερες ειδικά γενιές, ενδεχομένως να τον είχαν ακούσει απλά σαν ένα όνομα, καθώς ο τεράστιος αυτός ηθοποιός στα τελευταία χρόνια της ζωής του, είχε επιλέξει την απόσυρση από την τέχνη και επιθυμούσε να προστατέψει την ιδιωτικότητά του.
Το γεγονός είναι όμως, πως από χθες ο κινηματογράφος, θρηνεί ένα τεράστιο κεφάλαιο και μια ανυπέρβλητη προσωπικότητα, που ανήκε μεν σε μια άλλη εποχή, το μέγεθος και η διαχρονικότητά του, κάνουν την απώλειά του δυσβάσταχτη, τόσο για τους σινεφίλ, όσο και για την έβδομη τέχνη γενικότερα.
Πιάνοντας το νήμα της ζωής του από την αρχή, θα δούμε πως ο Sidney Poitier είχε καταγωγή από τις Μπαχάμες, γεννήθηκε όμως πρόωρα στις Ηνωμένες Πολιτείες, σε μια επίσκεψη των γονιών του στη χώρα το 1924.
Επέστρεψε αυτές ως έφηβος και κατατάχθηκε στον Αμερικανικό στρατό για να πολεμήσει στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, υπηρετώντας σε ιατρική μονάδα.
Επιστρέφοντας από τον πόλεμο, πέρασε οντισιόν για την είσοδό του στο American Negro Theatre (o tempora o mores) στην οποία απορρίφθηκε λόγω της προφοράς του.
Δεν το έβαλε κάτω, δούλεψε σκληρά πάνω σε αυτή, περνώντας αμέτρητες ώρες ακούγοντας ραδιόφωνο και μιμούμενος τις προφορές της Αμερικής και έξι μήνες μετά έγινε δεκτός, παίζοντας για πρώτη φορά στο Broadway το 1946 στην παράσταση της Λυσιστράτης.
Η πρώτη ταινία στην οποία αναφέρθηκε το όνομά του, ήταν το ‘No Way Out‘ του 1950, στο οποίο ενσάρκωσε τον Dr. Luther Brooks, ένα γιατρό που παρακολουθούσε έναν εγκληματία. Αξίζει να σταθεί κανείς σε αυτή την ταινία, καθώς για την εποχή εκείνη, ήταν ιδιαίτερα πρωτοποριακό ένας μαύρος γιατρός να παρακολουθεί ένα λευκό ασθενή.
Η επιλογή του Sidney Poitier δεν ήταν τυχαία καθώς με την κίνησή του αυτή επιχείρησε και κατάφερε να δημιουργήσει μια φόρμα, που επέτρεπε στους έγχρωμους ηθοποιούς να ξεφεύγουν από τους τετριμμένους ρόλους.
Η ιστορία, είχε ήδη αρχίσει να γράφεται.
Αξίζει να σημειωθεί, πως σε όλη τη διάρκεια της καριέρας του, ο Poitier απέφευγε να ενσαρκώνει στερεοτυπικούς για τους μαύρους ρόλους, θέλοντας να σπάσει το κατεστημένο της Αμερικής, που τους ήθελε να παίζουν πολύ συγκεκριμένα πράγματα, όχι μόνο στον κινηματογράφο αλλά και στην τηλεόραση και το θεατρικό σανίδι.
Στο ‘Edge of the City’ του 1957, ενσάρκωσε ένα λιμενεργάτη, που η φιλία του με τον λευκό συνάδελφό του, προκάλεσε το μένος του αφεντικού του συνδικάτου τους, που ήταν ρατσιστής. Το συνάδελφό τη στην ταινία, έπαιξε ο John Cassavetes.
Ο John Cassavetes συνέχισε να χτυπά τα ρατσιστικά κλισέ του Hollywood, πρωταγωνιστώντας στο ‘The Defiant Ones’ το 1958.
Η ταινία παρακολουθεί την απόδραση αυτού και του Tony Curtis από τη φυλακή και την πάλη τους με τις προκαταλήψεις ώστε να αποφύγουν την αστυνομία.
Είναι αυτονόητο πως η παρουσίαση ενός τέτοιου θέματος στον κινηματογράφο, προκάλεσε τις αντιδράσεις των συντηρητικών κύκλων της εποχής, όμως η Ακαδημία των Όσκαρ, τις αγνόησε και πρότεινε τον ηθοποιό ως υποψήφιο για το αγαλματίδιο του Α’ Ανδρικού ρόλου, κάνοντάς τον τον πρώτο μαύρο υποψήφιο όλων των εποχών.
Μπορεί η κατάκτηση του Όσκαρ να μην ήρθε τότε, ήρθε όμως μετά από πέντε χρόνια, με την ταινία ‘Lilies of the Field’ στην οποία ενσάρκωσε έναν πρώην στρατιώτη που βοηθά καλόγριες να χτίσουν έναν ναό.
Ήταν η πρώτη φορά που μαύρος ηθοποιός πήρε Όσκαρ σε ανταγωνιστική κατηγορία, καθώς είχε προηγηθεί η τιμητική διάκριη του James Baskett το 1948. Κάτι έδειχνε να αλλάζει στο Hollywood.
Ακολούθησαν κι άλλοι ιδιαίτερα σημαντικοί ρόλοι για τον ηθοποιό από τις Μπαχάμες, όμως το «μικρόβιο» της σκηνοθεσίας τον οδήγησε στο να δοκιμάσει κάτι διαφορετικό.
Έκανε το σκηνοθετικό του ντεμπούτο το 1972 στο γουέστερν ‘Buck and the Preacher’ στο οποίο πρωταγωνίστησε κιόλας, πλάι στους Harry Belafonte και Ruby Dee.
Συνολικά σκηνοθέτησε εννέα ταινίες στην καριέρα του και μετά το 1990, επέστρεψε αποκλειστικά στην ηθοποιία.
Ο Sidney Poitier είχε σημαντικά επιτεύγματα και εκτός της έβδομης τέχνης. Έχοντας διπλή υπηκοότητα, υπηρέτησε ως διπλωμάτης τις Μπαχάμες στην Ιαπωνία, από το 1997 μέχρι το 2009 και μάλιστα στο ρόλο του Πρέσβη.
To 2009, o τότε Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Barack Obama βράβευσε τον ηθοποιό με το Μετάλλιο της Ελευθερίας.
Το 2001, η Ακαδημία τον βράβευσε με το δεύτερο Όσκαρ της καριέρας του, τιμητικά αυτή τη φορά για τα «σπουδαία επιτεύγματά του ως καλλιτέχνη και ως ανθρώπου».
Τέλος, μίλησε μέσα από τη συγγραφή για τη ζωή του, μέσα από τα αυτοβιογραφικά βιβλία ‘This Life’ (1980), ‘The Measure of a Man: A Spiritual Autobiography’ (2000) και ‘Life Beyond Measure: Letters to My Great-Granddaughter’ (2008), ενώ το 2013 είχε κυκλοφορήσει τη νουβέλα ‘Montaro Caine’.
Αντί επιλόγου αυτού του σύντομου κειμένου, που περισσότερο μοιάζει με μια ιδιαίτερα συνοπτική παράθεση επιτευγμάτων του μεγάλου αυτού ηθοποιού, καταγράφουμε το εξής:
Η ακαδημία των Όσκαρ, βράβευσε με απόλυτη ακρίβεια στον τίτλο του βραβείου τον Sidney Poitier στο 2001.
Ο Sidney Poitier ήταν ένας σπουδαίος καλλιτέχνης και ακόμα πιο σπουδαίος άνθρωπος.
Το τραγούδι του αιώνα που κλόνισε συθέμελα τον ρατσισμό στην Αμερική
