Steve Hackett: Rock ψυχή με κλασικές καταβολές

Στις 12 Φεβρουαρίου του 1950, σε μία συνοικία του κεντρικού Λονδίνου ήρθε στον κόσμο ο Stephen Richard Steve Hackett, ο οποίος έμελλε να αφήσει το δικό του στίγμα στον κόσμο της μουσικής, όντας ένα από τα μέλη των ιστορικών Genesis.

Οι Genesis, βέβαια, αποτελούν πλέον κόκκινο πανί για τους οπαδούς της progressive rock, καθώς μετά τους πρώτους ιστορικούς τους δίσκους, άλλαξαν κατεύθυνση και από την progressive rock μπήκαν σε πιο pop μονοπάτια, αγγίζοντας πολλές φορές ρυθμικά ως και την dance-pop και, κατά πολλούς, ευθύνονται για την εμπορευματοποίηση του «ιερού» είδους της προοδευτικής μουσικής.

Η αλήθεια είναι πως κομμάτια όπως τα ‘Supper’s Ready’ και ‘Dancing with the Moonlit Knight’ με την πάροδο των χρόνων εξαφανίστηκαν από τη μουσική φαρέτρα των Genesis και αντικαταστάθηκαν από τραγούδια όπως τα ‘Who Dunnit’ και ‘I Can’t Dance’, δίνοντας πάτημα σε πολλούς να κατηγορήσουν το συγκρότημα για την «εκποίηση» της ποιότητάς του.

Χρονικά, η αποποίηση του πιο προοδευτικού ήχου από τους Βρετανούς και η υιοθέτηση των πιο εμπορικών και εύπεπτων μελωδιών, συμπίπτει με την περίοδο της αποχώρησης του Peter Gabriel και τον συνθετικό περιορισμό του Steve Hackett, προτού αποχωρήσει και αυτός και αφήσει τους υπόλοιπους τρεις (Banks, Rutherford, Collins) να διαχειριστούν μόνοι τους το μέλλον του συγκροτήματος.

Με δεδομένο το παραπάνω, ο ρόλος του Hackett στους Genesis αποδεικνύεται πολύ πιο κομβικός απ’ ό,τι φαίνεται εκ πρώτης όψεως, καθώς αποτέλεσε το συνδετικό κρίκο και τον παράγοντα της ισορροπίας μέσα σε ένα συγκρότημα που περιείχε μεγάλες μουσικές προσωπικότητες (Gabriel, Collins, Rutherford) με διαφορετικές μουσικές αξιώσεις, όπως αποδεικνύουν οι μετέπειτα καριέρες τους.

Από μουσικής άποψης, οι κλασικές μουσικές καταβολές του Hackett, ο οποίος μεγάλωσε με τις κλασικές μελωδίες του J.S. Bach, τις οπερατικές άριες του τενόρου Mario Lanza και τις blues ενορχηστρώσεις του John Mayall, έδωσαν τη μουσική ποικιλομορφία στους πρώιμους Genesis.

Παρά τον ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο του στο ιστορικό συγκρότημα, ο βιρτουόζος Hackett αδικείται μέχρι και σήμερα από τη μουσική ιστορία η οποία παραβλέπει τη μεγάλη του συνεισφορά αλλά και την τεράστια προσωπική του καριέρα που εκτείνεται σε 25 στούντιο δίσκους, αρκετές συνεργασίες και καλύπτει είδη από κλασική ροκ και AOR ως σύγχρονη κλασική μουσική.

Ακολουθούν 10 μεγάλες στιγμές του Βρετανού, οι οποίες αποδεικνύουν το μουσικό του μεγαλείο:

Steve Hackett – Shadow of the Hierophant
(‘Voyage of the Acolyte’ – 1975)

Η πρώτη προσωπική δισκογραφική απόπειρα του Hackett χρονολογείται στο 1975 με τον δίσκο ‘Voyage of the Acolyte’ ο οποίος ανάμεσα στους οπαδούς έχει χαρακτηριστεί ως «ο χαμένος δίσκος των Genesis» αφού ηχογραφήθηκε και κυκλοφόρησε ενώ ο Hackett ήταν ακόμα μέλος τους, το rhythm section αποτελείται από τους Phil Collins και Mike Rutherford, ενώ καποια από τα κομμάτια, όπως το μαγευτικό ‘Shadow of The Hierophant’, είχαν δοκιμαστεί από το συγκρότημα στο παρελθόν.

Μουσικά, κινείται στα μονοπάτια των Genesis εκείνης της εποχής, με το προοδευτικό στοιχείο να κυριαρχεί, ενώ ο ήχος είναι ελαφρώς πιο Hackett-ικός, με τα ατμοσφαιρικά κιθαριστικά legato που χαρακτηρίζουν τη μουσική του Hackett, απόρροια της απόλυτης συνθετικής ελευθερίας που είχε ο Βρετανός για πρώτη φορά στην καριέρα του.

Τα ονόματα των τραγουδιών είναι εμπνευσμένα ή περιέχουν αναφορές στη Μικρή και τη Μεγάλη Αρκάνα των καρτών ταρώ και ντύνονται ιδανικά από τη μυστικιστική μουσική του Hackett.

Στην αρχική εκτέλεση του ‘Shadow of The Hierophant’, τα φωνητικά αναλαμβάνει η Sally Oldfield, αδερφή του γνωστού Mike Oldfield, ενώ στην παρακάτω εκτέλεση από το ‘Train On The Road Tour’ του 2010 στο Shepherds Bush Empire του Λονδίνου, μπορείτε να απολαύσετε τα φωνητικά της Amanda Lehmann αλλά και τον αγαπημένο Steven Wilson στην κιθάρα!

Steve Hackett – Howl
(‘Wild Orchids’ – 2006)

Το ‘Wild Orchids’ αποτελεί τον 18ο προσωπικό δίσκο του Hackett, ο οποίος μετά τον μαγευτικό δίσκο σύγχρονης κλασικής μουσικής, το ‘Metamorpheus’ του 2005 με τη συνοδεία της Underground Orchestra, άφησε τις νάιλον χορδές στην άκρη και ξανάπιασε την ηλεκτρική του κιθάρα, επιστρέφοντας στην progressive rock.

Ο δίσκος περιέχει μία ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα διασκευή του ‘Man in the Long Black Coat’ του Bob Dylan από τον δίσκο ‘Oh Mercy’ του 1989, όμως το ομορφότερο κομμάτι του δίσκου είναι το ‘Howl’, στο οποίο ο Hackett παντρεύει τον απαλό και μελωδικό ήχο του με μία πιανιστική μελωδία, φλερτάροντας κάποιες στιγμές με την jazz και cabaret μουσική.

Ο δίσκος είναι ο τελευταίος που φέρει εξώφυλλο ζωγραφισμένο από την Kim Poor, δεύτερη σύζυγο του Hackett, η οποία είχε φιλοτεχνήσει τους προσωπικούς του δίσκους από το 1975 ως και το ‘Wild Orchids’, καθώς αμέσως μετά την κυκλοφορία του δίσκου πήραν διαζύγιο.

Steve Hackett – Cell 151
(‘Highly Strung’ – 1983)

Στον έκτο προσωπικό του δίσκο, αυτόν του 1983 με τίτλο ‘Highly Strung’, ο Hackett παρουσιάζει για πρώτη φορά έναν πιο easy-listening ήχο και radio-friendly διαθέσεις, με αποκορύφωμα το single ‘Cell 151’ το οποίο αποτελεί τη μοναδική επιτυχία του Steve Hackett στα charts, φτάνοντας στο νούμερο #66 στο Ηνωμένο Βασίλειο τον Απρίλιο του 1983 και μένοντας στη θέση αυτή για δύο εβδομάδες.

Το κομμάτι φέρει όλα τα κουσούρια του ήχου των πρώιμων ’80s, μιας περιόδου όπου η ροκ μουσική πέρασε την πρώτη της κρίση ταυτότητας. Στον δίσκο -ο οποίος ήταν ο τελευταίος του Hackett για την Charisma Records– συμμετέχει και ο Ian Mosley στα drums, ο οποίος έναν χρόνο αργότερα έγινε μέλος των neo-proggers Marillion.

Steve Hackett – Horizons
(‘Bay Of Kings’ – 1983)

Από τις μέρες του στους Genesis, ο Hackett είχε εξωτερικεύσει την αγάπη του και την κλίση του για την κλασική μουσική την οποία εμφύσησε και σε κομμάτια όπως το ‘Horizons’ στο ‘Foxtrot’ του 1972.

Στην αρχή της δεκαετίας του ’80, ο Hackett είχε συγκεντρώσει αρκετό υλικό για έναν αμιγώς κιθαριστικό δίσκο κλασικής μουσικής και απευθύνθηκε στη δισκογραφική του, Charisma, για την έκδοσή του.

Στη μουσική αγορά όμως, ο Hackett είχε ταυτιστεί με τη ροκ μουσική και η εταιρεία δίστασε, κρίνοντας πως το εγχείρημα δεν θα πετύχαινε εμπορικά.

Ο Hackett επέμεινε, ξεκίνησε να ηχογραφεί το δίσκο με δικά του έξοδα, όμως η Charisma αρνήθηκε ξανά την κυκλοφορία του με αποτέλεσμα να έρθει η ρήξη στις σχέσεις των δύο πλευρών.

Ο Hackett υπέγραψε στη νεοσύστατη τότε Lamborghini Records -θυγατρική της αυτοκινητοβιομηχανίας Lamborghini (!), υπό τη διαχείριση του τότε ιδιοκτήτη της Patric Mimran- και κατάφερε να κυκλοφορήσει τον δίσκο με τον τίτλο ‘Bay of Kings’.

Ο δίσκος αποτελεί ως σήμερα έναν από τους πιο μεστούς και ποιοτικούς δίσκους του Hackett, ενώ εμπορικά κινήθηκε σε αξιοπρεπή επίπεδα, παρά τους αρχικούς φόβους σχετικά με τις απαιτήσεις της αγοράς προς το πρόσωπο του κιθαρίστα.

Η παραγωγή του δίσκου είναι υποδειγματική, η κιθαριστική δουλειά του Hackett πρώτης ποιότητας, ενώ ο αδερφός του, John, συμπληρώνει ιδανικά ανά διαστήματα με ήχους πνευστών.

Στον δίσκο υπάρχουν και δύο remakes κλασικών τραγουδιών του Hackett, του ‘Horizons’ από την εποχή των Genesis (‘Foxtrot’ – 1972) και του ‘Kim’ (‘Please Don’t Touch’ – 1977).

Genesis – Firth Of Fifth
(‘Selling England by The Pound’ – 1973)

Ίσως το καλύτερο δείγμα γραφής του Hackett, το ‘Firth of Fifth’ αποτελεί το τρίτο κομμάτι του ‘Selling England by The Pound’ του 1973.

Συνθετικά, το κομμάτι αποδίδεται σε ολόκληρο το συγκρότημα -όπως και τα περισσότερα τραγουδία των πρώτων δίσκων-, όμως η κεντρική μελωδία ανήκει στον Tony Banks, ο οποίος προόριζε το κομμάτι για τον δίσκο ‘Foxtrot’, στον οποίο εν τέλει δεν χώρεσε.

Ο τίτλος του τραγουδιού είναι εμπνευσμένος από τον ποταμό Forth της Σκωτίας, ο οποίος αποκαλείται από τους ντόπιους ‘Firth of Forth’.

Το τραγούδι ξεκινά με μία εισαγωγική πιανιστική μελωδία του Banks και εξελίσσεται πολύπλοκα ρυθμικά, χαρακτηριστικό της progressive rock μουσικής.

Το hammond του Banks και η κιθάρα του Hackett “χτίζουν” την κεντρική μελωδία, η οποία συμπληρώνεται με το φλάουτο το Peter Gabriel. Στη συνέχεια, ο Hackett, χρησιμοποιώντας βιολιστικά εφέ στην κιθάρα, επανέρχεται στη μελωδία του Gabriel, δημιουργώντας ένα από τα πιο όμορφα δείγματα μουσικής στην ιστορία.

Για του λόγου το αληθές, οι βιογράφοι των Genesis, Dave Bowler και Bryan Dray, χαρακτήρισαν το σόλο του Hackett ως «το αποκορύφωμα της μουσικής συνεισφοράς του Hackett στο συγκρότημα», ενώ και ο ίδιος ο μουσικός έχει παραδεχτεί πως το σόλο του, αποτελεί μια «υπέροχη κιθαριστική μελωδία».

Ο Hackett εξακολουθεί να παίζει το κομμάτι σχεδόν σε κάθε συναυλία του, ενώ το 1996 το συμπεριέλαβε στον δίσκο του με τα remakeσ των Genesis, ‘Watcher of the Skies: Genesis Revisited’, με τον αείμνηστο John Wetton στα φωνητικά.

 GTR – When The Heart Rules The Mind
(‘GTR’ – 1986)

Οι GTR αποτέλεσαν ένα βραχύβιο συγκρότημα, αποτελούμενο κυρίως από τον Hackett και τον κιθαρίστα των Yes και Asia, Steve Howe.

Ο Howe εξέφρασε την επιθυμία του να συνεργαστεί με τον Hackett και αυτός το αντιμετώπισε ως μία ευκαιρία να επανέλθει στην επιφάνεια της μουσικής βιομηχανίας και ενδεχομένως να κερδίσει κάποια χρήματα για να χρηματοδοτήσει τις μελλοντικές του δουλειές.

Τους δύο βιρτουόζους κιθαρίστες πλαισίωσαν οι Jonathan Mover στα drums (Marillion, Joe Satriani, Steve Vai, Alice Cooper), Phil Spalding στο μπάσο (Bernie Torme, Toyah, Mike Oldfield, Original Mirrors) και Max Bacon στα φωνητικά (Moby Dick, Nightwing, Bronz). Το όνομα GTR αποτελεί συντομογραφία της αγγλικής λέξης για την κιθάρα – ‘guitar’, όπως αυτή εμφανίζεται στα studio ηχογραφήσεων, πάνω στις κονσόλες.

Μουσικά, οι GTR κινήθηκαν αρκετά μακριά από την comfort zone του Hackett, σε εμπορικά AOR μονοπάτια, ενώ ο ομώνυμος δίσκος τους του 1986 έγινε χρυσός, έφτασε στο νούμερο #11 των Αμερικανικών charts και στο νούμερο #41 στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Χαρακτηριστικό του συγκροτήματος ήταν πως τα πλήκτρα που εμφανίζονται σε πολλά από τα τραγούδια δεν ηχογραφήθηκαν από πραγματικά synthesizers, αλλά από τις κιθάρες των Hackett/Howe, στις οποίες χρησιμοποιήθηκαν synthesizer μαγνήτες της Roland, οι οποίοι μετέτρεπαν τις ταλαντώσεις των χορδών σε σήματα MIDI, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν ως patterns για πολλά από τα κομμάτια.

Το συγκρότημα απέτυχε ως επιχείρηση, παρόλο που οι πωλήσεις του δίσκου ήταν καλές, κυρίως λόγω της εμμονής του Steve Howe να επενδυθεί χρόνος και χρήμα σε ποιοτικές ηχογραφήσεις και παραγωγές, κάτι στο οποίο ο Hackett ήταν εξ αρχής αντίθετος, έχοντας μία πιο low budget προσέγγιση για το project.

Τελικά, ο Hackett αποχώρησε από το συγκρότημα το 1987 με αποτέλεσμα αυτό να διαλυθεί λίγο αργότερα, παρά τις προσπάθειες του Howe να συνεχίσει.

Οι GTR μέσα από την περιορισμένη καριέρα τους, μας άφησαν παρακαταθήκη ένα ποιοτικό και μελωδικό δείγμα AOR μουσικής, το ‘When the Heart Rules the Mind’, το οποίο έφτασε στο νούμερο #3 των αμερικανικών charts και παρέμεινε για 16 ολόκληρες εβδομάδες.

Steve Hackett – Celebration
(‘A Midsummer Night’s Dream’ – 1997)

Το ‘A Midsummer Night’s Dream’ του 1997 αποτελεί τρανή απόδειξη της μουσικής μεγαλοφυΐας αλλά και του ειδικού βάρους του Hackett, ο οποίος ανελαβε να συνοδεύσει μουσικά το πασίγνωστο έργο του William Shakespeare, ‘A Midsummer Night’s Dream’ (ελληνιστί «Όνειρο Θερινής Νυκτός»), 400 μάλιστα χρόνια μετά από τη συγγραφή του θεατρικού.

Ένα τέτοιο εγχείρημα χρειάζεται πραγματικό θάρρος αν σκεφτεί κανείς πως ο Hackett τοποθέτησε τον εαυτό του δίπλα στα μεγαθήρια Felix Mendelssohn Bartholdy και Carl Orff, μεταξύ άλλων, οι οποίοι στο παρελθόν συνέθεσαν μουσική για να συνοδεύσουν το έργο.

Στο έργο συμμετέχει η Royal Philharmonic Orchestra, κύριο λόγο στις συνθέσεις έχει η κλασική κιθάρα του Hackett, ενώ οι ενορχηστρώσεις είναι δικές του με εξαίρεση το ‘In The Beached Margent of The Sea’ το οποίο συνέθεσε μαζί με τον Roger King.

Ο δίσκος πέρασε μερικές εβδομάδες στο top 10 των Βρετανικών charts στην κατηγορία της κλασικής μουσικής, και, μαζί με το ‘Metamorpheus’ του 2005, αποδεικνύει την πολυπλευρότητα του ταλέντου του Hackett.

Παρακάτω ένα απόσπασμα από τον δίσκο με το εμβατηριακό ‘Celebration’ να παντρεύει τα κιθαριστικά αρπίσματα του Hackett με τα χάλκινα πνευστά και το εκκλησιαστικό όργανο του Roger King. (σ.σ. Η μαγεία του δίσκου βρίσκεται στην ολότητά του…).

Genesis – The Musical Box
(‘Nursery Cryme’ – 1971)

Το κομμάτι ανήκει στον δίσκο ‘Nursery Cryme’ των Genesis και δεν θα μπορούσε να λείπει από τη λίστα, καθώς ήταν ο πρώτος δίσκος στον οποίο συμμετείχε ο Hackett.

Από κιθαριστικής άποψης αποτελεί κομβικό σημείο στην ιστορία, με τον Hackett να χρησιμοποιεί για πρώτη φορά τις τεχνικές ‘tapping’ και ‘sweep picking’ στην ροκ μουσική, οι οποίες ήταν πολύ μπροστά από την εποχή τους και επηρέασαν στην πορεία μεγάλους μουσικούς και καθόρισαν ολόκληρα υπο-είδη.

Για παράδειγμα, οι Eddie Van Halen (Van Halen) και Brian May (Queen) έχουν αναφέρει τον Hackett ως βασική τους επιρροή, οι Steve Rothery (Marillion) και Alex Lifeson (Rush) έχουν υιοθετήσει πολλές από τις τεχνικές του, ενώ κάποια από τα είδη της σύγχρονης ροκ, ιδίως αυτά που στηρίζονται στην ταχύτητα, όπως το european power metal, έχουν βασιστεί σε μεγάλο βαθμό στην τεχνική του sweep picking.

Steve Hackett – Nomads
(‘Out of The Tunnel’s Mouth’ – 2009)

Το ‘Out of the Tunnel’s Mouth’ του 2009 είναι ο 20ος δίσκος του Hackett και ο πρώτος στην δισκογραφική εταιρεία Wolfwork.

Ο Hackett εξακολουθεί να κινείται στην progressive rock, εμπλουτίζοντάς την πολλές φορές με διαφορετικά στοιχεία, όπως τα oriental χαρακτηριστικά του ‘Last Train to Istanbul’.

Το απόλυτο highlight του δίσκου είναι το ‘Nomads’ το οποίο ο Hackett συνέθεσε μαζί με την τρίτη σύζυγό του, Jo Lehmann, και περιέχει flamenco χαρακτηριστικά αλλά και ένα ηλεκτρισμένο κιθαριστικό σόλο από τα καλύτερα του Βρετανού στους τελευταίους δίσκους του.

Στο κομμάτι συμμετέχει και ο αείμνηστος Chris Squire των Yes, με τον οποίο o Hackett δημιούργησε ένα σύντομο project με το… μάλλον κακόγουστο όνομα ‘Squackett’ (σύμπτυξη των ονομάτων Squire και Hackett) και κυκλοφόρησαν μαζί το ‘A Life Within a Day’ τον Μάιο του 2012.

Box Of Frogs feat. Steve Hackett – Trouble
(‘Strange Land’ – 1986)

Περίπου την ίδια περίοδο με το εγχείρημα των GTR, ο Steve Hackett συμμετείχε ως guest στο project Box Of Frogs το οποίο αποτελούσε μουσικό απόγονο των θρυλικών Yardbirds.

Τον κορμό του συγκροτήματος αποτελούσαν τα πρώην μέλη των Yardbirds Chris Dreja, Paul Samwell-Smith και Jim McCarty, ενώ στους δύο δίσκους που κυκλοφόρησαν στην περιόδο 1984-1986 επιστράτευσαν πολλά μεγάλα ονόματα για να τους συνοδεύσουν μουσικά. Μερικοί εξ αυτών οι Graham Parker, Rory Gallagher, Roger Chapman, Earl Slick, Jeff Beck και Jimmy Page.

Το εγχείρημα ήταν λίγο επίφοβο, καθώς οι Box Of Frogs επιχειρούσαν να αναβιώσουν το πνεύμα των Yardbirds των ’60s στα μέσα της δεκαετίας του ’80, με το αποτέλεσμα να ακούγεται… μάλλον απογοητευτικό.

Το ‘Trouble’ είναι το κομμάτι που κλείνει το δεύτερο και τελευταίο άλμπουμ, ‘Strange Land’, και ηχητικά ακούγεται περισσότερο σαν μια προσπάθεια να συναντηθούν οι blues και ψυχεδελικές καταβολές των Yardbirds με το dance πνεύμα της εποχής, όπως το πρέσβευαν μουσικές περσόνες όπως η Samantha Fox.

Παρ’ όλα αυτά, η lead κιθάρα του Hackett παραμένει εντυπωσιακή ακόμα και σε ήχους πιο “ωμούς” και “βρώμικους” απ’ αυτούς που μας έχει συνηθίσει…

Bonus: Genesis – Supper’s Ready
(‘Foxtrot’ – 1972)

Ένα ακόμα από τα αριστουργήματα των Genesis από την εποχή του ‘Foxtrot’, το οποίο δεν κατάφερε να μπει στη λίστα, καθώς η συνθετική συνεισφορά του Hackett είναι πολύ περιορισμένη.

Όμως δεν νοείται λίστα με αναφορές στους Genesis και την progressive rock, η οποία δεν περιέχει το ‘Supper’s Ready’, ένα 23λεπτο έπος που κινείται θεματικά σε έναν χώρο ανάμεσα στο βιβλίο της ‘Αποκάλυψης του Ιωάννη‘ (σύμφωνα με τον ίδιο τον Peter Gabriel) και σε σουρεαλιστικά τοπία, ενώ μουσικά θολώνει τις διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στη συμφωνική μουσική και τη συμβατική ροκ, με συνεχείς αλλαγές στο μέτρο, το καθοδηγητικό μοτίβο και την ατμόσφαιρα του τραγουδιού.

Υπάρχουν ολόκληρες αναλύσεις για το μουσικό και το στιχουργικό περιεχόμενο αυτού του έπους, όμως αρκεί απλά μια ακρόαση για να κατανοήσει κανείς περί τίνος πρόκειται…