When They See Us – Κριτική: Εξαιρετική σειρά για εποχές δύσκολες

When They See Us – H νέα μίνι σειρά του Netflix

Το βράδυ της 19^ης Απριλίου του 1989 άγνωστοι επιτέθηκαν στην 28χρονη Trisha Meili ενώ έκανε τζόκινγκ στο Central Park, την ακινητοποίησαν και την βίασαν με αποτέλεσμα να πέσει σε κώμα για 12 ημέρες.

Το ίδιο βράδυ, στο ίδιο μέρος, μία μεγάλη παρέα παιδιών περπατάει στο πάρκο σπέρνοντας τον πανικό και προκαλώντας ζημιές, με τα πράγματα να ξεφεύγουν και τους αστυνομικούς να συλλαμβάνουν μερικούς και να τους κατευθύνουν στο τμήμα.

Το βασικό ερώτημα ήταν αν η μία περίπτωση επηρέασε άμεσα την άλλη και οι υπεύθυνοι του νόμου δεν άργησαν να ενώσουν τελίτσες ακόμα και με το έτσι θέλω, με την υπόθεση που έγινε γνωστή ως Central Park Five να θεωρείται σήμερα μία από τις πιο διαδεδομένες της δεκαετίας του ’80.

Το ‘When They See Us’, η νέα μίνι σειρά του Netflix μιλά για την ιστορία αυτών των πέντε αγοριών και το κάνει τόσο καλά που σχεδόν της συγχωρείς το γεγονός ότι και τα τέσσερα επεισόδια ξεπερνούν τα 60 λεπτά σε διάρκεια, με το τελευταίο μάλιστα να φτάνει σχεδόν τα 90.

Μικρό το κακό όμως γιατί η ιστορία που έχει να πει είναι τόσο συγκεκριμένη και ξεκάθαρη που δεν αφήνει χώρο για κοιλιές και περιττές λεπτομέρειες.

Μέσα σε αυτές τις πέντε περίπου ώρες τηλεοπτικού χρόνου περνάμε από τον πρόλογο του περιστατικού ως και την αθώωση των πέντε αγοριών που μέχρι να δικαιωθούν έγιναν ενήλικες, αφού ενδιάμεσα είχαν χάσει όλη τους την εφηβεία μέσα σε φυλακές και αναμορφωτήρια.

Τα πρώτα δύο επεισόδια ασχολούνται με την επίθεση και τις αλυσιδωτές αντιδράσεις που αυτή προκάλεσε, μέχρι και την ετυμηγορία μέσα στο δικαστήριο που βρήκε και τους πέντε ένοχους.

Σε αυτές τις πρώτες ώρες παρακολουθούμε τις τακτικές που ακολουθεί η αστυνομία για να εξωθήσει κάποιον στο να ομολογήσει πράγματα με αντάλλαγμα την ελευθερία, τις ρωγμές που προκάλεσε η υπόθεση τόσο σε προσωπικό, οικογενειακό επίπεδο, όσο και στην έξω κοινωνία.

Το ενδιαφέρον επιτυχημένα δεν φεύγει μακριά από τα παιδιά τα οποία παρακολουθούν όσα συμβαίνουν γύρω τους δίχως να έχουν καταλάβει πλήρως τι ακριβώς θα σημαίνουν όλα αυτά για την μετέπειτα ζωή τους.

Είναι εδώ που κάνει την εμφάνισή του κι ένας νεότερος Donald Trump για να ενώσει παρελθόν και παρόν, μακριά ακόμα από τις πολιτικές του ορέξεις, όπου εκείνη την εποχή ζητούσε την επαναφορά της θανατικής ποινής ως τιμωρία για το έγκλημα των πέντε…

Ίσως να μην χρειαζόταν καν η σύντομη εμφάνιση του νυν προέδρου της Αμερικής για να γίνει ακόμα πιο ξεκάθαρος ο καυστικός τόνος της σειράς απέναντι στο όνειρο που υπόσχεται η συγκεκριμένη χώρα.

Για ορισμένους καταλήγει σε εφιάλτη, με το cameo του να λειτουργεί περισσότερο σαν μια μορφή τραγικής ειρωνείας:

Ιδού ένας άνθρωπος που μπορεί να λέει τέτοια πράγματα δημόσια και θαυμάστε την πορεία που επιφύλασσε στον απλό λαό το σύστημα…

Όπως τα περισσότερα έργα που εξετάζουν μαύρες σελίδες του παρελθόντος, έτσι και το ‘When They See Us’ στην δικιά του περίπτωση δεν χάνει ευκαιρία να αναδείξει το προβληματικό σύστημα της Αμερικής.

Η δικαιοσύνη δεν είναι πάντα τυφλή, με αποτέλεσμα αν δεν ξέρεις να παίζεις έξω από τους κανόνες να μην έχεις πολλές ελπίδες, ειδικά αν είσαι ένα μικρό, μαύρο αγόρι από το Harlem, πνιγμένο στις απουσίες από το σχολείο.

Το τρίτο επεισόδιο μας μεταφέρει στο μετά, ένα μετά που βλέπει τα τέσσερα από τα πέντε αγόρια να έχουν γίνει άντρες πλέον και να επιστρέφουν σε μία αλλαγμένη, τουλάχιστον εξωτερικά, κοινωνία και στην προσπάθειά τους να επανενταχτούν σε αυτήν.

Εδώ το δράμα είναι καθαρά προσωπικό, έξω από τα δικαστήρια και μακριά από τις φυλακές η καθημερινή δυσκολία μεταφέρεται στην προσπάθεια να βρει κάποιος μια δουλειά για να μπορέσει να επιβιώσει και να αντιμετωπίσει τα παράξενα βλέμματα του κάθε ανθρώπου που δεν έχει καμιά διάθεση να ξεχάσει.

Στο τέταρτο και τελευταίο επεισόδιο ακολουθούμε την πορεία του Korey Wise, ο οποίος αρχικά βρέθηκε στο τμήμα για να συμπαρασταθεί στον φίλο του Yusef και κατέληξε να περάσει τα επόμενα 13 χρόνια μέσα σε διάφορες φυλακές, περνώντας τη δική του, προσωπική κόλαση προτού μαθευτεί η αλήθεια.

Αν και ο Wise είναι ο μοναδικός χαρακτήρας που χαίρει τέτοιας αντιμετώπισης (και όχι άδικα ίσως), μέσα από ελάχιστες πληροφορίες και αρκετές ανθρώπινες εκφράσεις η σειρά κατορθώνει να παρουσιάσει και τα υπόλοιπα αγόρια ως κάτι παραπάνω από ολοκληρωμένους χαρακτήρες.

Ως ανθρώπους που πονάνε, κλαίνε, αγωνιούν, ματώνουν και εν τέλει συμβιβάζονται με την αδιέξοδο της αδικίας που βρέθηκαν.

Η Ava DuVernay (Selma) που έγραψε και σκηνοθέτησε και τα τέσσερα επεισόδια, μας μεταφέρει τα γεγονότα δίχως να ενδιαφέρεται για σασπένς και cliffhangers.

Η σειρά δεν επικεντρώνεται στο μυστήριο της υπόθεσης αν και υπάρχουν αρκετά δείγματα για όλους όσους τρελαίνονται με δικηγορικά δράματα γεμάτα ανατροπές, όπως για παράδειγμα το πολύ καλό ‘The People v O. J. Simpson: American Crime Story’.

Ο φακός της DuVernay όμως θέλει να πει μια άλλη ιστορία, πιο προσωπική, μια ιστορία χαμένης αθωότητας πέντε αγοριών που βρέθηκαν στο λάθος μέρος τη λάθος στιγμή και αφού ανακρίθηκαν για ώρες, νηστικοί, άυπνοι, δίχως την επίβλεψη των γονιών τους και στα χέρια αστυνομικών που δεν θα σταματούσαν μέχρι να πάρουν τις απαντήσεις που ήθελαν, πλήρωσαν το τίμημα ενός εγκλήματος που δεν διέπραξαν ποτέ τους.

Παρουσιάζοντας σκηνές πλημμυρισμένες με ξεθωριασμένα χρώματα, με το background να εισβάλλει στα πρόσωπα των χαρακτήρων και με κοντινά που θα έκαναν τον Barry Jenkins περήφανο, πολλά πλάνα της DuVernay μοιάζουν με προσπάθειες να επαναφέρει κάποιος στο νου μια μισοξεχασμένη ανάμνηση.

Δεν ξεχνάει ποτέ όμως όσα έχασαν οι πέντε του Central Park, ο Kevin Richardson, o Anton McCray, o Yusef Salaam, o Raymond Santana και ο Korey Wise.

Η σειρά τελειώνει σε μια νότα αισιοδοξίας, δίχως όμως να θριαμβολογεί, με τα αληθινά πρόσωπα των αθωωμένων πέντε να χαμογελούν μπροστά στην κάμερα, συνειδητοποιώντας πιθανότατα πως η αθώωσή τους αποτελεί μια σταγόνα στον ωκεανό.

Είναι μέσα στην ξηρασία μία σταγόνα αρκετή όμως;