Στο επίσημο κανάλι τους στο YouTube, τα Υπόγεια Ρεύματα δημοσίευσαν πριν μερικές ημέρες μία διασκευή ενός τραγουδιού-ύμνου με κοινωνικοπολιτικά μηνύματα, του ‘Which Side Are You On’ της Florence Reece από το 1931. Η ιδιαιτερότητα της συγκεκριμένης κυκλοφορίας έγκειται στους στίχους, οι οποίοι είναι προσαρμοσμένοι στη σημερινή εποχή, με το εμβληματικό και αναγνωρίσιμο chorus να είναι το μόνο που έχει διατηρηθεί από την αυθεντική αμερικανική εκδοχή του τραγουδιού.
Η δημοσίευση συνοδεύτηκε με ένα κείμενο, το οποίο ξεκαθαρίζει ακόμα περισσότερο
τις προθέσεις του συγκροτήματος να θίξει κάποια σημαντικά και επίκαιρα όσο ποτέ ζητήματα:
Το ‘Which Side Are You On’ είναι ένα τραγούδι διαμαρτυρίας που γράφτηκε από την Florence Reece το 1931 για την απεργία των μεταλλωρύχων της Harlan County. Σαν τέτοιο και λειτουργώντας πια σαν φόρμα, έχει έκτοτε χρησιμοποιηθεί για άλλες συγκρούσεις σε άλλες εποχές, με τους στίχους κάθε φορά να προσαρμόζονται λίγο ή πολύ στις συνθήκες, κρατώντας πάντα την κεντρική προτροπή “να διαλέξουμε πλευρά”.
Με αυτές τις σκέψεις κάναμε αυτή την προσαρμογή, οι στίχοι δεν μιλάνε για τους μεταλλωρύχους της Harlan County και τα αφεντικά τους αλλά γι’ αυτούς που ασκούν την εξουσία και αυτούς που την υφίστανται, για τον παροιμιώδη μέσο ανθρωπάκο και το αφεντικό του που είναι ο παροιμιώδης ανθρωπάκος κάποιου άλλου αφεντικού, για τη Δημοκρατία των λίγων (πως είναι δυνατόν;), για τον πόνο του διπλανού που πρέπει να τον νιώσουμε δικό μας, για να διαλέξουμε πλευρά και να την κρατήσουμε, με τα πόδια σταθερά στη Γη.
Έτσι λοιπόν αυτό το τραγούδι ανήκει στην εποχή του και όχι σε μας.
Δεν διεκδικούμε πνευματικά δικαιώματα και δεν επιτρέπουμε διαφημίσεις στο παρόν βίντεο (αυτό μπορούμε να κάνουμε).
Χρησιμοποιήστε το ή πετάξτε το…
Το συγκεκριμένο τραγούδι, όπως αναφέρεται και στο κείμενο του συγκροτήματος, πηγαίνει πολύ πιο μακριά από τα μεταλλωρυχεία της Harlan County του Kentucky και έχει γενικευτεί σε έναν ύμνο για την πάλη της εργατικής τάξης ενάντια στα εκάστοτε αφεντικά.
Η ιστορία του όμως ξεκινά στις ΗΠΑ της Μεγάλης Ύφεσης (Great Depression) στις αρχές του 1930, όπου οι εταιρείες που διαχειρίζονταν τα μεταλλωρυχεία της εποχής, σε μία απέλπιδα προσπάθεια για να διατηρηθούν στην αγορά, επέλεξαν να ρίξουν τις τιμές κάτω από το κόστος εξόρυξης. Σε μία ήδη καταρρέουσα αγορά, για να αντισταθμίσουν την επιλογή αυτή και να αποφύγουν τις οικονομικές ζημιές, αποφάσισαν να επιβάλουν περικοπές της τάξεως του 10% στους μισθούς των ήδη φτωχοποιημένων μεταλλωρύχων.
Ο Σύνδεσμος Μεταλλωρύχων των ΗΠΑ (σ.σ: United Mine Workers of America) αντέδρασε σε αυτήν την απόφαση και επιχείρησε να οργανώσει μαζικές απεργίες για τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων των εργατών. Οι εταιρείες αντέδρασαν άμεσα σε αυτές τις προσπάθειες με την άμεση απόλυση των εργατών που ήταν γνωστοί για τις συνδικαλιστικές τους δράσεις, ενώ παράλληλα τους έκαναν και εξώσεις από τις εργατικές κατοικίες, τις οποίες τους είχαν προσφέρει.
Η ένταση κλιμακώθηκε και εξελίχθηκε σε αυτό που σήμερα είναι γνωστό ως «ο Πόλεμος της Harlan County» (Harlan County War) και άφησε πίσω του 5 νεκρούς (επιβεβαιωμένα στοιχεία, ενώ εικάζεται πως έχασαν τη ζωή τους πολλοί περισσότεροι) και πολλούς τραυματίες.
Στην πρώτη μεγάλη απεργία του Harlan County War, από τους 6700 εργάτες μόνο οι 900 ήταν στα πόστα τους, με τους υπόλοιπους 5800 να απεργούν και να διαδηλώνουν
για τα δικαιώματά τους. Η μειοψηφία αυτή που εργαζόταν ήταν υπό την προστασία ιδιωτικών φρουρών, οι οποίοι είχαν προσληφθεί από τις εταιρείες, ήταν εξουσιοδοτημένοι να ασκήσουν τα καθήκοντά τους ακόμα και εκτός του χώρου εργασίας των μεταλλωρύχων και ήταν υπό την επίβλεψη του σερίφη J.H. Blair.
Το ‘Which Side Are You On’ γράφτηκε από την Florence Reece, σύζυγο του μεταλλωρύχου συνδικαλιστή Sam Reece, μετά από μία έφοδο του σερίφη Blair και των ανδρών του στο σπίτι τους, σε μία προσπάθεια εκφοβισμού των αρχισυνδικαλιστών. Σύμφωνα με κάποιες πηγές, ο Sam είχε ενημερωθεί για την έφοδο και δεν εμφανίστηκε στο σπίτι εκείνο το βράδυ, όμως η σύζυγός του και τα παιδιά τους έπεσαν θύματα του εκφοβισμού του Blair και των ανδρών του.
Σύμφωνα με την ίδια τη Florence Reece:
O σερίφης Blair με τους άνδρες του έκαναν έφοδο στο σπίτι μας, ψάχνοντας τον Sam, που ήταν ένας από τους ηγέτες του Συνδέσμου (σ.σ: Μεταλλωρύχων). Ήμουν
μόνη στο σπίτι με τα εφτά παιδιά μας.Αφού έψαξαν εξονυχιστικά το σπίτι, ξεκίνησαν να το φρουρούν, περιμένοντας τον Sam και ήταν διατεθειμένοι να τον πυροβολήσουν αν εμφανιζόταν. Όμως δεν ήρθε σπίτι εκείνο το βράδυ. Ύστερα, έσκισα ένα χαρτί από το ημερολόγιό μας και έγραψα τους στίχους του ‘Which Side Are You On?’, πάνω στους στίχους ενός χριστιανικού-βατπιστικού ύμνου, του ‘Lay the Lily Low’. Τα τραγούδια μου πάντα αναφέρονται στον ανίσχυρο – στον εργάτη.
Είμαι μία απ’ αυτούς και νιώθω πως πρέπει να είμαι δίπλα τους. Δεν χωρά ουδετερότητα σε αυτά, πρέπει να επιλέξεις πλευρά. Κάποιοι λένε «δεν παίρνω θέση, είμαι ουδέτερος». Δεν ισχύει αυτό, μέσα σου είσαι σε κάποια από τις δύο πλευρές. Στη Harlan County δεν υπήρχαν ουδέτεροι. Ή ήσουν ένας ένοπλος δολοφόνος ή ένας από τους εργάτες. Έπρεπε να είσαι!
Η Reece έγινε μετέπειτα σύμβολο της αντίστασης της εργατικής τάξης και το τραγούδι της αποτελεί πλέον σύνθημα στα χείλη εκατομμυρίων ανθρώπων. Η ίδια υποστήριξε και το δεύτερο κύμα απεργιών το 1973, το οποίο εξιστορείται στο ντοκιμαντέρ ‘Harlan County USA’ του 1977.
Το τραγούδι ηχογραφήθηκε επίσημα το 1997 για το δίσκο ‘Coal Mining Women’, ενώ και στο ‘Desolation Row’ ο Bob Dylan κάνει αναφορά σε αυτό.
Όπως είναι φυσικό, ένα τόσο εμβληματικό τραγούδι έχει διασκευαστεί πολλάκις, σε διάφορες περιστάσεις και με διαφορετικές ενορχηστρώσεις. Κάποιες εξ αυτών είναι οι διασκευές των The Almanac Singers (1941), του Pete Seeger (1967), της Natalie Merchant, η πιο γνωστή στο ευρύ κοινό, αυτή από τους Dropkick Murphys (2001), ενώ ενδιαφέρον έχει και η τσεχική εκδοχή ‘Za svou pravdou stát’ από το folk συγκρότημα Spirituál kvintet από το 1983. Στην ελληνική σκηνή, αξιόλογη διασκευή είναι αυτή των KollektivA μαζί με τον μεγάλο Μάνο Ξυδούς από το 2010 (ακούστε την εδώ), με τους αυθεντικούς αγγλικούς στίχους όμως.
Απολαύστε τον εργατικό ύμνο με την ατμόσφαιρα και την ιδιαίτερη μουσική από τα Υπόγεια Ρεύματα. Μην το καταναλώσετε απλά, είναι από τα τραγούδια που γράφτηκαν για να προβληματίσουν, ακόμα και να διδάξουν…
