Η ζωή και το έργο της Billie Holliday
Είναι ίσως η κατάρα αρκετών μεγάλων καλλιτεχνών να εμφανίζουν αυτοκαταστροφικές τάσεις όταν βρίσκονται στο απόγειο της δόξας τους. Σύμφωνα βέβαια με άλλη άποψη, χρειάζεται να είσαι και λίγο αυτοκαταστροφικός για να μεγαλουργήσεις στη μουσική βιομηχανία.
Το ζητούμενο είναι πως και τα δύο στρατόπεδα θα συμφωνήσουν πως η Billie Holiday, μια από τις μεγαλύτερες φωνές που περπάτησαν σε αυτόν τον πλανήτη, υπήρξε ίσως το μεγαλύτερο παράδειγμα αυτοκαταστροφικού καλλιτέχνη που γνώρισε η ανθρωπότητα.
Και πώς βέβαια να σταθείς στα πόδια σου όταν περνάς όσα πέρασε αυτή; Γεννημένη πριν από 100 χρόνια περίπου, το 1915 στις φτωχογειτονιές της Φιλαδέλφεια από έφηβους έγχρωμους γονείς και τον πατέρα της να παρατά αυτήν και τη μητέρα της λίγο μετά τη γέννησή της, τη μητέρα της να διώκεται από το σπίτι των γονιών της εξαιτίας της ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης της και τελικά τη μικρή Billie Holiday να μεγαλώνει μόνη στο σπίτι της ετεροθαλούς αδερφής της μητέρας της, καθώς εκεί όλοι δούλευαν προσπαθώντας να τα φέρουν βόλτα.
Στα 11 της μόλις χρόνια, εγκαταλείπει το σχολείο για να δουλέψει ατέλειωτες ώρες στο εστιατόριο που άνοιξε η μητέρα της, ενώ ένα βράδυ, την ώρα που η δεύτερη γύριζε από τη δουλειά, είδε ένα γείτονα της να προσπαθεί να βιάσει την κόρη της μέσα στο ίδιο τους το σπίτι. Η Billie Holiday γλίτωσε, αλλά τα πράγματα είχαν ήδη πάρει τον πολύ στραβό δρόμο τους.
Σύντομα τόσο αυτή όσο και η μητέρα της, βρέθηκαν να δουλεύουν σε οίκο ανοχής της Νέας Υόρκης, με τη μεγάλη αυτή φωνή, που ακόμα δεν είχε ανακαλύψει το ταλέντο της, να χρεώνει πέντε δολάρια τον πελάτη, στα 14 της χρόνια.
Για την καριέρα της έχουμε πει κάποια πράγματα κι εδώ, σήμερα όμως εξερευνούμε το βαρύ της κάρμα. Από τα πρώτα βήματα της στη μουσική, το 1935, δύο ήταν τα πράγματα που τη χαρακτήριζαν…
Η συγκλονιστική της φωνή και το πάθος της για το αλκοόλ και τις καταχρήσεις. Και μπορεί στα τελευταία χρόνια της σύντομης καριέρας της να έχασε την πρώτη, το μεγάλο πάθος της όμως, τη στοίχειωνε σχεδόν ως τη μέρα του θανάτου της.
Στις αρχές του 1959 εμφάνισε κίρρωση του ήπατος κι ενώ ο γιατρός της κατέστησε σαφές πως πρέπει να κόψει μαχαίρι το αλκοόλ, η ίδια δεν μπόρεσε να το κάνει ποτέ. Μέχρι το Μάιο του ίδιου έτους, είχε χάσει εννέα κιλά και παρά τις προσπάθειες του κριτικού της τζαζ, Leonard Feather, του μάνατζερ της, Joe Glaser, και του φίλου της δημοσιογράφου, Allan Morrison, δεν πήγε ποτέ σε κλινική αποτοξίνωσης.
Το κακό δεν θα αργούσε να γίνει και έτσι στις 31 Μαΐου του 1959 μεταφέρθηκε εσπευσμένα στο νοσοκομείο Metropolitan της Νέας Υόρκης με το συκώτι και την καρδιά της να πνέουν τα λοίσθια.
Όμως ο κατήφορος δεν είχε τέλος. Το Federal Bureau of Narcotics που την είχε στο μάτι από το 1939 βρήκε την ευκαιρία, με εντολή του Harry J. Anslinger, να τη συλλάβει και να της περάσει χειροπέδες στο κρεβάτι του νοσοκομείου που βρισκόταν, με την κατηγορία της κατοχής ναρκωτικών.
Έτσι η μεγάλη αυτή φωνή, πέρασε τις τελευταίες μέρες της ζωής της υπό το άγρυπνο και βλέμμα των αστυνομικών που φύλαγαν το κρεβάτι της με υπερβάλλοντα ζήλο καθώς προφανώς η αμερικανική αστυνομία δεν είχε κάτι πιο σημαντικό να κάνει εκείνη την περίοδο.
Strange Fruit: Όταν η Billie Holiday κλόνισε συθέμελα το ρατσισμό στην Αμερική
Κάπως έτσι η Eleanora Fagan όπως ήταν το βαφτιστικό της, έφυγε από τη ζωή μια μέρα σαν σήμερα, στις 17 Ιουλίου του 1959 στις 3:10 τα ξημερώματα στα 44 της χρόνια, με αιτίες θανάτου το πνευμονικό οίδημα και την ανακοπή καρδιάς, που προκλήθηκαν από την κίρρωση του ήπατος που την ταλάνιζε.
Μετά το θάνατό της, τα μόνα περιουσιακά στοιχεία που βρέθηκαν στην κατοχή της ήταν 0.70 δολάρια στην τράπεζα και άλλα 750 πάνω της. Άφησε όμως μια τεράστια κληρονομιά σε όλους μας, αυτή της μουσικής που πρόλαβε να ηχογραφήσει με τη συνοδεία της μαγικής της φωνής…
Ας κλείσουμε με το κείμενο που έγραψε με αφορμή το θάνατο της ο Gilbert Millstein των New York Times:
Η Billie Holiday πέθανε στο νοσοκομείο Metropolitan της Νέας Υόρκης, την Παρασκευή 17 Ιουλίου 1959, στο κρεβάτι που είχε συλληφθεί σχεδόν ένα μήνα πριν για παράνομη κατοχή ναρκωτικών, καθώς κειτόταν θανάσιμα ασθενής.
Σε ένα δωμάτιο που ο αστυνομικός φρουρός που τη συνόδευε, απομακρύνθηκε με δικαστική εντολή, μόλις μερικές ώρες πριν το θάνατο της, που σαν τη ζωή της ήταν ανάστατος και αξιολύπητος.
Υπήρξε πανέμορφη, αλλά χαράμισε την εμφάνισή της, καταντώντας τον εαυτό της μια γκροτέσκ καρικατούρα του.
Τα σκουλήκια κάθε είδους κατάχρησης -τα ναρκωτικά ήταν μόλις μία από αυτές- την έφαγαν.
Είναι πολύ πιθανό, μεταξύ των τελευταίων σκέψεων αυτής της κυνικής, συναισθηματικής, επιφανούς και γενναιόδωρης γυναίκας, να υπήρχε ο φόβος πως το επόμενο πρωί θα της αποδίδονταν κατηγορίες, κάτι που θα συνέβαινε αργά ή γρήγορα έτσι κι αλλιώς.
Σε κάθε περίπτωση, φρόντισε η ίδια να απομακρύνει τον εαυτό της από τη δικαιοδοσία κάθε δικαστηρίου του κόσμου μας.
Ευχαριστούμε Billie Holiday…
