Nirvana – Nevermind
Σεπτέμβριος του 1991.
Μία εβδομάδα μετά την κυκλοφορία των ‘Use Your Illusion’ albums από τους Guns N’ Roses και τον πάταγο που αυτά προκάλεσαν, ο κόσμος της rock θα κουνηθεί συθέμελα ξανά.
Στα ράφια των δισκοπωλείων ανεβαίνει από την ίδια εταιρεία ο δίσκος με τον μπόμπιρα που κολυμπάει σε μια πισίνα.
Μόνο που αυτήν την φορά, η έννοια της εναλλακτικής ροκ θα άλλαζε μια για πάντα, μέχρι κι αυτή να γίνει mainstream από την μπάντα που σιχαινόταν ακριβώς αυτό:
Το ‘Nevermind’ των Nirvana θα εισβάλλει παντού, δείχνοντας έναν πιο απλό τρόπο για να κατακτήσεις τον κόσμο.
Αντί για glam καταστάσεις και δερμάτινα παντελόνια, η τριάδα με μπροστάρη τον Kurt Cobain χάραζε μια νέα εναλλακτική.
Έδινε την γλυκιά ελπίδα σε όλη την πιτσιρικαρία των ’90s πως από το περιθώριο, χωρίς απαραίτητα τον καλύτερο μουσικό εξοπλισμό ή την τεχνική αρτιότητα, ένα συγκρότημα μπορούσε να ζήσει το όνειρό του, αρκεί να είχε κάτι να πει, φτάνει αυτό το κάτι να έβγαινε ωμό από τα εσώψυχά του.
Μόνο που στην περίπτωση των Nirvana, το όνειρό τους ήταν κάπως πιο θολό, πιο μπερδεμένο.
Ο Cobain και η παρέα του άλλαξαν την μουσική βιομηχανία χάρις σε αυτόν εδώ τον δίσκο. Ο όρος independent δεν θα ήταν πλέον συνώνυμος του μη εμπορικός:
Το πόνημα των Nirvana με αιχμή του δόρατος το ‘Smells Like Teen Spirit’ θα κατέκλυζε τον πλανήτη.
Ήταν η εποχή που το MTV τους έπαιζε διαρκώς, οι πωλήσεις ανέβαιναν μέρα με την μέρα σε δυσθεώρητα ύψη, τέτοια που ο ξανθομάλλης frontman δεν άντεχε, ούτε ίσως να επεδίωξε και ποτέ, με αποτέλεσμα να μισήσει την ίδια του την επιτυχία.
Το ‘Nevermind’ θα ήταν και το τελειωτικό χτύπημα της grunge, αφού οι εξωφρενικές πωλήσεις του ήταν αδύνατο πια να περιορίσουν τους Nirvana σε ένα συγκεκριμένο είδος.
Αν θέλουμε με το στανιό να παραλληλίσουμε καταστάσεις και γεγονότα, οι Nirvana κατάφεραν αυτό που πέτυχαν και οι Metallica ένα περίπου μήνα πριν με το Black Album:
Βγήκαν τελείως από είδη και νόρμες, πέταξαν από πάνω τους την στάμπα ενός genre, απομακρύνθηκαν από την έννοια του underground όπως το εξέλαβαν οι οπαδοί, και έγιναν κάτι πιο παγκόσμιο, που θα ταρακουνούσε μια και καλή την έννοια της εμπορικής επιτυχίας.
Και αν για τους Metallica -μιας και το έφερε η κουβέντα- ήταν απλώς η φυσική ροή των πραγμάτων που ικανοποιούσε την δίψα τους για πειραματισμούς και κατακτήσεις απάτητων κορυφών, ο περίεργος τύπος με τα κόκκινα σταράκια δεν αισθάνθηκε ποτέ καλά με αυτό το εκκωφαντικό breakthrough…
Μεταφέροντας όσο το δυνατόν πιο σύντομα, και μέσα σε μερικές αράδες, το γενικότερο κλίμα εκείνης της χρονιάς που γέννησε την Generation X, θα μελετήσουμε διεξοδικότερα το εικαστικό του πράγματος, αφήνοντας τις ιστορίες και τα νοήματα των κομματιών του ‘Nevermind’ για κάποιο άλλο αφιέρωμα.
Ένας δίσκος τόσο εμβληματικός, δεν θα ήταν δυνατόν να μην έμενε στην ιστορία και για το συγκεκριμένο εξώφυλλο.
Είναι τόσο αναγνωρίσιμο το cover του album, που το κάνει αυτόματα διαχρονικό, και ανάμεσα στα πιο χαρακτηριστικά όλων των εποχών. Ας πιάσουμε όμως την ιστορία από την αρχή…
Την περίοδο που η μπάντα δούλευε πυρετωδώς πάνω στο νέο υλικό, ο Kurt κατέφθασε αναποφάσιστος, με δυο ιδέες που θα ήθελε να συστήσουν στο κοινό οπτικά τον δίσκο τους.
Η πρώτη αφορούσε μια γέννα που θα λάμβανε χώρα κάτω από το νερό, και η δεύτερη την μαϊμού που απεικονίστηκε τελικά στο οπισθόφυλλο:
O σχεδιαστής του εξωφύλλου, Robert Fisher, ενθουσιάστηκε με την ιδέα της απεικόνισης μιας γέννας κάτω από το νερό και άρχισε να δουλεύει το εξώφυλλο στο μυαλό του.
O ίδιος έχει εκμυστηρευτεί:
O Kurt είχε έρθει με την κεντρική ιδέα, αλλά η τελική επιλογή έφερε λίγη ομοιότητα με την αρχική σύλληψή του.
Είχε παρακολουθήσει πρόσφατα σε μια τηλεοπτική εκπομπή μια γέννα κάτω από το νερό, και ήθελε να σχεδιάσουμε ένα κεφάλι μωρού που μόλις έβγαινε από τον γυναικείο κόλπο…
Προσπάθησε μάλιστα να το σχεδιάσει κιόλας.
Η τελική επιλογή με το μωρό όπως αποτυπώθηκε, ήταν απλά μια εναλλακτική του.
Ο Fisher το έψαξε λιγάκι παραπάνω:
Έψαχνα συνέχεια φωτογραφίες με γέννες κάτω από το νερό, αλλά δεν μου έκαναν τόσο πολύ για να μπουν στο εξώφυλλο του δίσκου.
Η δισκογραφική εταιρεία δεν θα το αποδεχόταν ποτέ. Βρήκα τελικά μια φωτογραφία με ένα μωρό που κολυμπούσε σε μια πισίνα, μου άρεσε πολύ και την πρότεινα στον Kurt.
Αφού την μελέτησε, ήθελε το κάτι παραπάνω.
Το κόστος για να αγοράσουν τα δικαιώματά της όμως ήταν πολύ υψηλό, και η Geffen προσέλαβε έναν φωτογράφο, ονόματι Kirk Weddle, για να προσπαθήσει να τραβήξει μια παρόμοια.
Η αμοιβή του θα ήταν 1000 δολάρια, ο ίδιος δεν θα φανταζόταν όμως ποτέ πως αν τους ικανοποιούσε, η λήψη του αυτή θα έμπαινε σε κάθε σπίτι…
O Weddle λίγες μέρες πριν τραβήξει την φωτογραφία της ζωής του, έστησε ήρεμος ένα μίνι studio σε μια πισίνα ολυμπιακών διαστάσεων στην Νότια Καλιφόρνια, που περιελάμβανε ειδικό underwater φωτισμό και φυσικά εξοπλισμό υποβρύχιων λήψεων.
Σε ένα ιδιότυπο casting, πέντε μπόμπιρες δοκιμάστηκαν για το ποιος από όλους θα κερδίσει μια θέση στην αιωνιότητα…
Ο τυχερός που θα απεικονιζόταν ολόγυμνος στο εξώφυλλο του ‘Nevermind’ ήταν τελικά ο Spencer Elden!
Τα μωρά παρέλασαν μπροστά από τον φακό του Weddle, με την βοήθεια των γονιών τους και του προσωπικού τραβήχτηκαν οι φωτογραφίες, μέχρι να έρθει η σειρά του Spencer:
Όταν βυθίστηκε στο νερό της πισίνας, κούνησε τα χεράκια του για 3-4 δεύτερα για να επιπλεύσει, ενώ ένας βοηθός του Weddle τον επιτηρούσε, χαρίζοντάς μας το χαρακτηριστικό στιγμιότυπο:
Τα μέλη της μπάντας ήθελαν να προσθέσουν και κάτι ακόμα, περνώντας μια ολόκληρη ημέρα προτείνοντας πράγματα που θα μπορούσαν να μπουν στο καρέ και να το εμπλουτίσουν.
Κάποιος από τους 3 έριξε την ιδέα του δολαρίου, και αφού το δούλεψαν λίγο ακόμα, στο εξώφυλλο προστέθηκε το χαρτονόμισμα με το αγκίστρι.
Όλα τα υπόλοιπα ήταν απλά ιστορία…
