Ο Jordan Peele δεν είναι τυχαίος.
Αρκετοί ίσως να τον είχαν γνωρίσει καιρό πριν αποφασίσει να κάτσει στην καρέκλα του σκηνοθέτη, όταν έφτιαχνε αξεπέραστα κωμικά σκετσάκια με τον Keegan Michael-Key, για τους περισσότερους όμως, πιθανότατα θα «γεννήθηκε» το 2017, όταν κυκλοφόρησε το ‘Get Out’, το κινηματογραφικό του ντεμπούτο και ένα instant classic δημιούργημα που του χάρισε και το πρώτο του Όσκαρ για πρωτότυπο σενάριο.
Αν σας ρωτήσει κάποιος τι είδους ταινία είναι το ‘Get Out’, πιθανότατα θα το κατατάσσετε στην κατηγορία των θρίλερ, δίχως όμως να είναι πραγματικά τρομακτική.
Η αλήθεια είναι πως οι υπόνοιες που αφήνει τρομάζουν περισσότερο απ’ όσα επιλέγει να παρουσιάσει ο Peele στην οθόνη, δίχως όμως αυτό να είναι αρνητικό, με το ‘Get Out’ να κερδίζει επάξια μια θέση στις καλύτερες σύγχρονες ταινίες του είδους (αν και η συζήτηση για το ποιο είδος μιλάμε ακριβώς απέκτησε τέτοια διάσταση που ανάγκασε τον Peele να δώσει την δικιά του απάντηση).
Τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά στο ‘Us’.
Στη δεύτερη ταινία του Peele ακολουθούμε τους Wilsons, μία οικογένεια που αποφασίζει να περάσει τις καλοκαιρινές της διακοπές σε ένα εξοχικό κοντά στην παραλία Santa Cruz και θα βρεθεί πολύ σύντομα αντιμέτωπη με έναν παράξενο αλλά συνάμα γνώριμο εχθρό.
Είναι δύσκολο να σχολιάσει κανείς το σενάριο της ταινίας δίχως να αποκαλύψει ουσιαστικές πληροφορίες και το ιδανικό θα ήταν να ξεκινήσετε την θέαση γνωρίζοντας όσο το δυνατόν λιγότερα γίνεται, αλλά μιας και είστε εδώ ας πούμε δυο λόγια για την πλοκή.
Πίσω στο μακρινό 1986, η νεαρή Adelaide (Madison Curry) βρίσκεται στο λούνα παρκ με την οικογένειά της όταν, μέσω μιας σειράς συμπτώσεων, καταλήγει να μπαίνει μόνη της σε ένα δωμάτιο τρόμου το οποίο, σαν να την προσκαλεί με μια επιγραφή να “βρει τον εαυτό της”. Το δωμάτιο είναι γεμάτο καθρέφτες και η ίδια, τρομαγμένη, πασχίζει να βρει την έξοδο όταν παρατηρεί την πλάτη ενός κοριτσιού.
Το σοκαρισμένο πρόσωπο της Adelaide είναι ό,τι χρειάζεται να δει ο θεατής για να καταλάβει πως τα πράγματα δεν θα είναι ποτέ πια ίδια κι έτσι μεταφερόμαστε στο σήμερα, όπου η ενήλικη πια Adelaide (Lupita Nyong’o) στέκεται στο πλάι του άντρα της, Gabe (Winston Duke) με τα δύο τους παιδιά, ένα αγόρι, τον Jason (Evan Alex) κι ένα κορίτσι, την Zora (Shahadi Wright Joseph).
Η επιστροφή της σε γνώριμα μέρη θα ξυπνήσει μνήμες από το παρελθόν, θα ενεργοποιήσει τις άμυνές της και όταν εμφανιστεί μια οικογένεια ντυμένη στα κόκκινα έξω από το σπίτι τους, η πρώτη κίνηση που κάνει είναι να καλέσει την αστυνομία.
Έχει μια κάποια σημασία αυτό. Το ‘Us’ δεν παρουσιάζει χαρακτήρες που θα κατέβαιναν σε σκοτεινά υπόγεια ολομόναχοι ή που θα πρότειναν να χωριστούν ώστε να καλύψουν μεγαλύτερο έδαφος ενώ τους κυνηγάει ένας δολοφόνος. Ακόμα και όταν η δράση σπάει σε διαφορετικά μονοπάτια γίνεται εξαναγκαστικά και η οικογένεια προσπαθεί πάση θυσία να παραμείνει ενωμένη.
Αναφέραμε νωρίτερα πως ο Peele παρουσιάζει ένα διαφορετικό πρόσωπο στο ‘Us’ κι αυτό οφείλεται κυρίως στην ατμόσφαιρα. Υπάρχουν σημεία που είναι πραγματικά αποπνικτική, γεμάτη πανέμορφα, κατάμαυρα πλάνα και δακρυσμένα πρόσωπα που αναζητούν απεγνωσμένα την σωτήρια, ο ίδιος ο Peele όμως την κατάλληλη στιγμή τραβάει το χαλί κάτω από τα πόδια του θεατή και αλλάζει τον τόνο της ταινίας με μια ατάκα, μόνο και μόνο για να ξαναχτίσει την ένταση από την αρχή.
Για αυτό ευθύνονται φυσικά και οι ηθοποιοί του. Τα περισσότερα εύσημα δικαίως θα πάνε στην Lupita Nyong’o, η οποία σε έναν διπλό ρόλο παρουσιάζει περισσότερες εκφράσεις στο πρόσωπό της απ’ όσες φαντάζουν δυνατές για έναν άνθρωπο, από τη μία πλευρά της κάμερας στοργική και από την άλλη ικανή να σε ανατριχιάσει, με τη φωνή της να μοιάζει να βγαίνει από τα βαθύτερα και πιο ξεχασμένα μπουντρούμια της ψυχής της.
Ο Gabe Wilson είναι μεταξύ άλλων και το comic relief της ταινίας και φτάνει εξαιρετικά κοντά στο να πάρει το βραβείο του πιο μπαμπαδίστικου dub που έχει καταγραφεί σε ταινία, δεν ξεπερνάει όμως την αντίστοιχη προσπάθεια του διευθυντή από το ‘Eighth Grade’, ενώ εμφανίζεται και η Elizabeth Moss (‘Mad Men’, ‘The Handmaid’s Tale’) σε έναν σχετικά σύντομο ρόλο, που όμως της δίνει αρκετό χώρο ώστε να γίνει αναμφίβολα τρομαχτική.
Ο κοινωνικός σχολιασμός που έκανε το ‘Get Out’ να ξεχωρίσει είναι έκδηλος κι εδώ πέρα, με συμβολισμούς να ξεπηδούν συνεχώς και δεν θα χρειαστεί ιδιαίτερη προσπάθεια για να τους εντοπίσετε. Μια ματιά στην επίσημη αφίσα είναι αρκετή κι ο διττής σημασίας τίτλος της ταινίας είναι ένα καλό σημείο για να ξεκινήσει κανείς.
Αυτό που συμβαίνει, σε αντίθεση με το ντεμπούτο του Peele, είναι πως μοιάζει να προσπαθεί σε σημεία να πει και να κάνει τόσα πράγματα μαζί, που ίσως να μην τα καταφέρνει σε όλα εξίσου καλά.
Μπλέκει πολιτικοκοινωνικά φαινόμενα με αληθινές καταστάσεις και προσπαθεί ανά πάσα στιγμή να κάνει μια δήλωση, ποτέ όμως δεν τη φωνάζει, αντιθέτως, αφήνει αρκετά ψίχουλα στο πάτωμα για να τα ακολουθήσει ο θεατής και να φτάσει στο δικό του συμπέρασμα. Υπάρχουν στιγμές επεξηγήσεων από τους χαρακτήρες και ίσως να δημιουργούνται κάποιες ασάφειες προς το φινάλε, το μυστήριο όμως σε μεγάλο βαθμό μένει ακέραιο και έτοιμο για ανάλυση.
Το σενάριο του ‘Us’ δίνει αρκετές αφορμές για συζήτηση που δύσκολα θα καταλήξει στο κενό κι αυτό είναι πάντα θετικό για μια ταινία που έχει ως βασικό στόχο πέραν του να τρομάξει τον θεατή, να τον βάλει και σε κάποιες σκέψεις.
Το μόνο σίγουρο πάντως είναι πως ο Peele έδωσε κάτι παραπάνω στην ποπ κουλτούρα από την νέα κλισέ Halloween στολή και μια αύξηση στα views του ‘I Got 5 On It’ των Luniz, σε μία από τις καλύτερες χρήσεις τραγουδιού σε ταινία, δίχως να θέλουμε να υποτιμήσουμε τις αξιοπρεπέστατες συνθέσεις του Michael Ables.
Με το ‘Us’, ο Jordan Peele κάνει μερικά βήματα μπροστά, τεστάρει και τις δικές του ικανότητες και παρουσιάζει ένα αρκετά φιλόδοξο project που ακόμα κι όταν σκοντάφτει, παραμένει αρκετά διασκεδαστικό και τρομαχτικό για να σε κρατήσει μέχρι την επόμενη σκηνή.
Προσωπικά θα ήθελα να ξεφύγει ακόμα περισσότερο, να παίξει με το στοιχείο της φαντασίας και του αλλόκοτου, ίσως με τρόπο παρόμοιο του David Lynch μιας κι έχει δώσει αρκετές ενδείξεις πως μπορεί να το κάνει.
Εδώ συνεργάζεται στην φωτογραφία με τον Mike Gioulakis (‘It Follows’, ‘Split’) για να δημιουργήσει έναν κόσμο που μοιάζει εχθρικός ακόμα και στο φως της ημέρας, αλλά δεν ξεφεύγει εντελώς από τα όρια της καθημερινότητας και σίγουρα δεν έχει μια σκηνή τόσο αποστομωτική όσο αυτήν της πρώτης εμφάνισης του Sunken Place στο ‘Get Out’.
Ο Jordan Peele έχει σίγουρα λαμπρό μέλλον (θα είναι και παρουσιαστής του νέου ‘The Twilight Zone’) και με την δεύτερή του ταινία μοιάζει και επίσημα ικανός να διαμορφωθεί σε έναν εξαιρετικό σκηνοθέτη/σεναριογράφο. Μόνος του εχθρός είναι ο ίδιος του ο εαυτός.
