Αφιέρωμα στο ‘The Joshua Tree’, στον κατά πολλούς καλύτερο δίσκο των U2
Και πώς να μην θεωρείται ως τέτοιος από τη στιγμή που περιέχει κομμάτια όπως το ‘With Or Without You’, το ‘Where The Streets Have No Name’, το ‘I Still Have Not Found What I Am Looking For’ και αρκετά ακόμα που έχουν καθορίσει τόσο το συγκρότημα, όσο και την pop rock σκηνή γενικότερα.
Μεταξύ, λοιπόν, όλων των παραπάνω, μοιάζει να έχει παραπέσει ένα τραγούδι που με τα χρόνια τείνει να περνά στα ψιλά.
Το ‘Mothers Of The Disappeared’, το φινάλε δηλαδή του ‘The Joshua Tree’, μπορεί να μην απέκτησε ποτέ ούτε τη δόξα, αλλά ούτε και την επιτυχία που η μοίρα επιφύλασσε στα μεγαλύτερα «αδέρφια» του, είναι όμως ένα πολύ ξεχωριστό τραγούδι και για αυτό συντρέχουν πάρα πολλοί λόγοι.
Και συγκεκριμένα χιλιάδες, όσοι δηλαδή και οι άνθρωποι για τους οποίους μιλάει…
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Τον Ιανουάριο του 1986 οι U2 ξεκινούν στο Δουβλίνο την ηχογράφηση του νέου τους δίσκου ‘The Joshua Tree’ με τη σκιά του εξαιρετικού ‘The Unforgettable Fire’ του 1984 να πέφτει βαριά πάνω στις ηχογραφήσεις.
Το συγκρότημα για τον παραπάνω λόγο θέλησε να αφοσιωθεί στα στουντιακά του καθήκοντα, αποφασίζοντας να εμφανιστεί ζωντανά, κατ’ εξαίρεση μόνο, τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς, στο A Conspiracy Of Hope Tour της Διεθνούς Αμνηστίας.
Λίγο μετά την πρώτη εμφάνισή τους στο San Francisco, μια γυναίκα πλησίασε τον, γνωστό από τότε για τον ακτιβισμό και τις ευαισθησίες του, Bono, και μοιράστηκε μαζί του την τραγική της ιστορία.
Μια ιστορία άγνωστη τότε ακόμα στους περισσότερους που ζούσαν μακριά από τη Λατινική Αμερική.
Η γυναίκα ονομαζόταν René Castro και ήταν ένα από τα χιλιάδες θύματα της χούντας του δικτάτορα Pinochet στη Χιλή και είχε περάσει δύο εφιαλτικά χρόνια βασανισμών στα στρατόπεδα συγκέντρωσης του στρατιωτικού καθεστώτος της χώρας.
Παράλληλα, ο frontman των U2 ενημερώθηκε από την Castro για την οργάνωση Madres de Plaza de Mayo, μια ομάδα γυναικών που τα παιδιά τους απήχθησαν με τη βία από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Αργεντινής στα οποία ήταν έγκλειστες και βασανίζονταν, καθώς είχαν δυστυχώς την «ατυχία» να διαφωνούν με την εκεί χούντα του Videla.
Η οργάνωση αυτή διεκδικούσε να μάθει τι ακριβώς συνέβη στα χαμένα παιδιά, αν και όπως αποδείχτηκε αργότερα, αρκετά αυτά είχαν πωληθεί έναντι αδράς αμοιβής σε φιλικά στο καθεστώς ευκατάστατα ζευγάρια ενώ πολλά ακόμα είχαν δολοφονηθεί βιαίως. (*)
O Bono ακούγοντας τις παραπάνω ιστορίες αποφάσισε να παγώσει κάθε ηχογράφηση του δίσκου και να ταξιδέψει τον ερχόμενο μήνα μαζί με τη σύζυγό του στη Νικαράγουα και το Ελ Σαλβαδόρ για να ενημερωθεί από πρώτο χέρι για το τι συμβαίνει στην περιοχή που εκείνα τα χρόνια μαστιζόταν από χούντες και εμφύλιους πολέμους, συχνά με τις ευλογίες των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ταξιδεύοντας στην περιοχή συναντήθηκε με αντιπροσωπείες των μανάδων των εξαφανισμένων παιδιών του Ελ Σαλβαδόρ -οι τακτικές των καθεστώτων ήταν κοινές- ενώ υπήρξε και ένα περιστατικό κατά το οποίο στρατιώτες της κυβέρνησης πυροβόλησαν προς το μέρος της αποστολής την οποία συνόδευε και κατά το οποίο, όπως ο ίδιος εξήγησε αργότερα, κατάλαβε πως η ζωή του δεν έχει καμία αξία για τους ανθρώπους του καθεστώτος.
Σε μια συνέντευξή του το 2006, ο Bono ανέφερε σε σχέση με όσα συνέβαιναν εκεί:
Οι άνθρωποι απλά εξαφανίζονταν.
Αν δεν ήσουν με το καθεστώς, ήταν πιθανό να βλέπεις συχνά ένα SUV με φιμέ τζάμια παρκαρισμένο έξω από το σπίτι σου.
Αν αυτό δεν ήταν αρκετό για να σταματήσεις την αντιπολιτευτική σου δράση κάποια στιγμή έρχονταν μέσα, σε απήγαγαν ή σε δολοφονούσαν. Φυσικά δεν υπήρχε δίκη.
Καταλαβαίνοντας τον βαθύ πόνο των μητέρων όλων αυτών των χωρών που έχασαν τα παιδιά τους αντιμαχόμενες τα απολυταρχικά καθεστώτα, ο Bono ένιωσε την ανάγκη αφενός να αποτίσει φόρο τιμής σε αυτές και αφετέρου να κάνει το δράμα και τον αγώνα τους γνωστό σε όλο τον κόσμο.
Κάπως έτσι, το διάστημα που βρισκόταν στη Λατινική Αμερική, έγραψε τους στίχους του ‘Mothers Of The Disappeared’.
Επιστρέφοντας στην Ιρλανδία, συναντήθηκε με τον Edge και μαζί ξεκίνησαν να ηχογραφούν το κομμάτι, στου οποίου την παραγωγή έβαλε το χέρι του και ο Brian Eno.
Στο βιβλιαράκι που συνόδευσε αργότερα το ‘The Joshua Tree’, κάτω από τους στίχους τους τραγουδιού αναγράφονται διάφορες διευθύνσεις τοπικών οργανώσεων της Διεθνούς Αμνηστίας, ενώ όλα τα έσοδα από το κομμάτι, δωρίστηκαν στην οργάνωση.
Το ταξίδι στην Κεντρική Αμερική άλλαξε τον Bono, που τα επόμενα χρόνια της ζωής του εστίασε τον ακτιβισμό του κατά του Ronald Reagan, θεωρώντας τον κύριο υπαίτιο για την κατάσταση στην περιοχή και κατηγορώντας τον ευθέως όχι μόνο για στήριξη στις χούντες, αλλά και για το ότι έκανε τα στραβά μάτια στις καθημερινές παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Σε μια από τις πλέον λαύρες στιγμές του του δήλωσε:
Δεν υπάρχει αμφιβολία στο μυαλό μου για το ότι ο Reagan κάνει πλάτες στα καθεστώτα που προβαίνουν σε αυτές τις απεχθείς πράξεις.
Αμφιβάλλω, βέβαια, για το αν οι πολίτες των Ηνωμένων Πολιτειών έχουν την παραμικρή ιδέα για όλα αυτά.
Δεν είναι η δουλειά μου να τους τα εξηγήσω, ή να τους ανοίξω τα μάτια, αλλά να ξέρετε πως αυτό επηρεάζει εμένα και κατά συνέπεια τους στίχους και τη μουσική που γράφουμε.
Κάπως έτσι το ‘Mothers Of The Disappeared’ απέκτησε τη θέση του στο εορτάζον σήμερα ‘The Joshua Tree’.
Μπορεί η ιστορία να ήταν σκληρή μαζί του και να ξεθώριασε μπροστά στη λάμψη των μεγάλων επιτυχιών του δίσκου, η σημερινή όμως επέτειος είναι ευκαιρία να φρεσκάρουμε τη μνήμη μας.
Είναι το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε για τις αθώες ψυχές που χάθηκαν τότε.
Midnight, our sons and daughters
Cut down, taken from us
Hear their heartbeat
We hear their heartbeat
In the wind we hear their laughter
In the rain we see their tears
Hear their heartbeat
We hear their heartbeat
Night hangs like a prisoner
Stretched over black and blue
Hear their heartbeat
We hear their heartbeat
In the trees our sons stand naked
Through the walls our daughters cry
See their tears in the rainfall
Η παραπάνω στιγμή έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια της περιοδείας των U2 στην Κεντρική και Νότια Αμερική το 1998.
Ο Bono, ανέβασε στη σκηνή μέλη των οργανώσεων που ακόμα αναζητούσαν ακούραστα τα παιδιά τους, τους έδωσε τον λόγο και τραγούδησε μαζί τους το κομμάτι στα Αγγλικά και τα Ισπανικά.
(*) Μια πολύ ενδιαφέρουσα ταινία που περιγράφει με ακρίβεια το τι συνέβαινε εκείνη την περίοδο με τα χαμένα παιδιά των αντιφρονούντων στη Λατινική Αμερική, είναι το ‘La Historia Official’ που το 1986 τιμήθηκε με το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας.
