Ακούγοντας ξανά το Stairway to Heaven των Led Zeppelin
Τι είναι αυτό που χρειάζεται για να μείνεις για πάντα στην ιστορία της μουσικής;
Ποιο θα ήταν το soundtrack μιας ονειρικής βόλτας προς τον μουσικό Παράδεισο;
Πώς, όταν έχεις ήδη κυκλοφορήσει έναν υπερπλούσιο κατάλογο που κατά τεκμήριο άλλαξε τη μουσική, κατορθώνεις να υπερκεράσεις οποιοδήποτε παρελθοντικό σου επίτευγμα με ένα και μόνο κομμάτι;
Μπορεί όλες αυτές οι ερωτήσεις να είναι αόριστες, υποκειμενικές ή και αναπάντητες, με κάποιον μαγικό τρόπο, όμως, το ‘Stairway To Heaven’ έχει την απάντηση και για τρεις, ή μάλλον, για να ακριβολογούμε, είναι η απάντηση και στις τρεις.
8 λεπτά-απαύγασμα εμπειρίας και συνθετικού οίστρου τεσσάρων μουσικών που μέσα σε λίγα χρόνια κατάφεραν να επηρεάσουν τη μουσική όσο ελάχιστοι άλλοι, 8 λεπτά μουσικής που από την πλειοψηφία λογίζονται ως τα κορυφαία που παρήγαγε το ροκ ιδίωμα.
8 λεπτά που κάνουν έναν κορυφαίο δίσκο (‘Led Zeppelin IV’) να φαντάζει «μικρός» απέναντί τους, όπως ακριβώς θα έκαναν και με οποιονδήποτε άλλον δίσκο στον οποίο θα συμπεριλαμβάνονταν.
Ήταν, λοιπόν, 8 Νοεμβρίου του 1971 και οι Led Zeppelin, 3 μόλις χρόνια μετά την ίδρυσή τους, κυκλοφορούσαν το τέταρτο, άτιτλο άλμπουμ τους, που πλέον έχει καθιερωθεί να αναφέρεται ως ‘Led Zeppelin IV’ κατ’ αντιστοιχία με την αρίθμηση των προκατόχων του.
Και αν με τα τρία προηγούμενα άλμπουμ τους είχαν ήδη αρχίσει να γιγαντώνουν το όνομά τους, η κορυφή τους ήταν κάτι στο οποίο δεν είχαν ακόμα φτάσει.
Ώσπου έσκασε το ‘Led Zeppelin IV’, το κατά γενική ομολογία κορυφαίο πόνημα της καριέρας τους, με 8/8 κομμάτια που είναι έτσι κι αλλιώς κλασικά. Ένα απ’ αυτά, όμως, ήταν το κάτι άλλο…
Η ιστορία του ‘Stairway To Heaven’ ξεκινάει στις αρχές του 1970, όταν οι Led Zeppelin προσπαθούσαν να γράψουν ένα κομμάτι για να αντικαταστήσουν το ‘Dazed and Confused’ (από το ‘Led Zeppelin I’) στις συναυλίες τους και, όπως κάθε θρυλικό κομμάτι, έχει και αυτό την ιστορία του, η οποία εν προκειμένω μοιάζει πιο πολύ με… κυνήγι φαντασμάτων.
Το μόνο που έχει επιλέξει να εξηγήσει ο Plant σχετικά με το νοηματικό περιεχόμενο, είναι ότι το κομμάτι μιλάει «για μια γυναίκα που παίρνει τα πάντα, αλλά δεν δίνει τίποτα πίσω». Μια γυναίκα που επιδιώκει να αγοράσει υλικά αγαθά, αλλά σύντομα καταλαβαίνει ότι αυτό δεν θα την οδηγήσει στον Παράδεισο…
Ερωτηθείς για το πώς του ήρθε η έμπνευση να γράψει αυτούς τους στίχους, ο Robert Plant είχε κάποτε απαντήσει:
Είχα στα χέρια μου ένα μολύβι και μπροστά μου μια κόλλα χαρτί και για κάποιον λόγο είχα πολύ κακή διάθεση.
Τότε, ξαφνικά, το χέρι μου άρχισε να γράφει τους στίχους «There’s a lady who’s sure all that glitters is gold / And she’s buying a stairway to heaven».
Έκατσα και το κοίταξα και σχεδόν έπεσα απ’ την καρέκλα από την έκπληξή μου.
«Ο Σατανάς κούνησε το χέρι του Plant» άρχισαν να λένε οι πρώτοι… έξυπνοι και σε μία εποχή χωρίς Ίντερνετ, οι θεωρίες εύκολα γίνονταν φήμες και οι φήμες γίνονταν αστικοί μύθοι…
Η παράκρουση που ξέσπασε ήταν δίχως προηγούμενο και μερικοί, προσπαθώντας να αποδείξουν τις εικασίες τους, σκέφτηκαν μέχρι και να παίξουν τον κομμάτι ανάποδα, μήπως και βρουν τα καλά κρυμμένα μηνύματα για τον Σατανά.
Αν βρήκαν κάτι απ’ αυτό; Το Ίντερνετ είναι γεμάτο με βίντεο (αμφίβολης αξιοπιστίας) όπου παίζεται το κομμάτι ανάποδα. Φυσικά η ίδια η μπάντα ουδέποτε θέλησε να δώσει έκταση σε αυτό, με τον Plant να δηλώνει πως «κάτι τέτοιο είναι λυπηρό» και πως «δεν μπορεί να πάρει στα σοβαρά ανθρώπους που πιστεύουν τέτοια πράγματα».
Άλλοτε ταξιδιάρικοι, άλλοτε ενθαρρυντικοί και ελπιδοφόροι, άλλοτε διδακτικοί, άλλοτε διλημματικοί, οι στίχοι του ‘Stairway To Heaven’ είναι μερικοί από τους πιο ευρηματικούς, αλλά και τους πιο πολυτραγουδισμένους που έχει γεννήσει η ροκ μουσική.
Ήταν, μάλιστα, οι μόνοι στίχοι που τυπώθηκαν στο εσώφυλλο του δίσκου ενώ ο Jimmy Page ήταν τόσο ενθουσιασμένος με αυτούς, που έβαλε τον Plant να γράψει τους στίχους για όλα τα άλμπουμ τους που ακολούθησαν.
Για μένα, το ‘Stairway To Heaven’ ήταν το απόσταγμα της μουσικής μας.
Είχε τα πάντα μέσα και αναδείκνυε την μπάντα στα καλύτερά της, ως μπάντα, ως μία ενιαία μονάδα. Για να μη μιλήσω για τα σόλο και όλα τα υπόλοιπα, ήταν όλα εκεί.
Ήμασταν πολύ προσεκτικοί και δεν το κυκλοφορήσαμε ποτέ ως single. Ήταν ένα ορόσημο για εμάς.
Όλοι οι μουσικοί θέλουν να γράψουν ένα κομμάτι που θα αντέξει τόσο πολύ στον χρόνο και αυτό για εμάς ήταν το ‘Stairway To Heaven’.
Μουσική πανδαισία, με τον αφανή ήρωα των Zeppelin, John Paul Jones, να προσθέτει τις αμελητέες πολλές φορές, πλην απαραίτητες πινελιές, παίζοντας τα έγχορδα, τα πλήκτρα και τα πνευστά.
Τώρα, άμα αναλογιστούμε ότι τα τύμπανα του θρυλικού John Bonham κάνουν την πρώτη τους εμφάνιση μετά από τέσσερα και πλέον λεπτά, είναι εύκολο να καταλάβουμε το πόσο ιδιαίτερο ήταν αυτό το κομμάτι των Zep από συνθετικής άποψης.
Όλα αυτά χωρίς να μπει καν στη συζήτηση το καλύτερο solo που έπαιξε ποτέ Jimmy Page, αλλά και τα ανατριχιαστικά φωνητικά του Robert Plant που είχαν την ικανότητα να βάζουν μπαρούτι ακόμα και στην πλέον ήρεμη στιγμή.
Στα live τους, οι Led Zeppelin το διαφοροποιούσαν ποικιλοτρόπως.
Το ερμήνευαν συνήθως σε πιο χαμηλό tempo, ενώ ο Jimmy Page τράβαγε σε διάρκεια το έτσι κι αλλιώς μεγαλειώδες κιθαριστικό solo του, προσθέτοντας πολλούς αυτοσχεδιασμούς.
Μπορεί η studio version του κομματιού να είναι ένα κομμάτι της ιστορίας της μουσικής, αλλά, για τον γράφοντα, η παρακάτω ζωντανή ερμηνεία του είναι ακόμα καλύτερη:
Μιλώντας για τη διαδικασία της σύνθεσής του, ο Jimmy Page είχε δηλώσει:
Δοκίμαζα διάφορα πράγματα, για διάφορα σημεία του τραγουδιού.
Η ιδέα ήταν να γράψω ένα τραγούδι που έχω χτίσει σταδιακά, κομμάτι-κομμάτι…
Σύμφωνα πάλι με κατά καιρούς δηλώσεις του Jimmy Page, το ‘In The Light’ από τον δίσκο ‘Physical Graffiti’ είναι η «συνέχεια» του ‘Stairway To Heaven’.
46 χρόνια μετά, ακούγεται το ίδιο μνημειώδες, το ίδιο ποικιλόμορφο, το ίδιο πρωτοποριακό, όπως και τότε.
Είναι για τους Led Zeppelin ό,τι είναι το ‘Child In Time’ για τους Deep Purple, ό,τι είναι το ‘Shine On You Crazy Diamond’ των Pink Floyd, ό,τι είναι το ‘Bohemian Rhapsody’ για τους Queen:
Το προϊόν της μέγιστης συνθετικής ικανότητας των μελών τους, ένα διαμάντι που κοιτάει τον μουσικό κόσμο από το υψηλότερο σκαλί του, ένα τραγούδι που κάνει όλα τα υπόλοιπα αριστουργήματά τους να υποκλίνονται στην ασύλληπτη τελειότητά του…
Led Zeppelin – Stairway to Heaven / Στίχοι:
There’s a lady who’s sure
All that glitters is gold
And she’s buying a stairway to Heaven
When she gets there she knows
If the stores are all closed
With a word she can get what she came for
Oh oh oh oh and she’s buying a stairway to Heaven
There’s a sign on the wall
But she wants to be sure
‘Cause you know sometimes words have two meanings
In a tree by the brook
There’s a songbird who sings
Sometimes all of our thoughts are misgiving
Ooh, it makes me wonder
Ooh, it makes me wonder
There’s a feeling I get
When I look to the west
And my spirit is crying for leaving
In my thoughts I have seen
Rings of smoke through the trees
And the voices of those who standing looking
Ooh, it makes me wonder
Ooh, it really makes me wonder
And it’s whispered that soon, If we all…
Διαβάστε τα πάντα για το ιστορικό ‘Led Zeppelin IV’ στο παρακάτω αφιέρωμα:
Led Zeppelin IV: To magnum opus των Led Zeppelin