Οι Radiohead ποτέ δεν σταμάτησαν να τραγουδούν για τους ανθρώπους.
Από το κάπως ξεχασμένο τώρα πια ντεμπούτο τους, μέχρι το άκρως συγκινητικό ‘A Moon Shaped Pool’ του 2016 (διαβάστε την κριτική μας εδώ), κύριος παράγοντας είναι ένας, είναι ο άνθρωπος, τα συναισθήματα που δείχνει, τα συναισθήματα που κρύβει και ο τρόπος που ο κόσμος γύρω τους μπορεί να τον συνθλίψει ανά πάσα στιγμή.
Αυτά τα πράγματα δεν έπαψαν ποτέ να ενδιαφέρουν τον Thom Yorke και τα υπόλοιπα μέλη τους συγκροτήματος με τα σημάδια να εμφανίζονται ήδη από το δεύτερο άλμπουμ τους, ‘The Bends’ (1995), και να φτάνουν σε μία πρώιμη κορύφωση με το ‘OK Computer’ (1997) το οποίο γιορτάζει το 22ο έτος της ηλικίας του και σηματοδότησε μεταξύ άλλων και το τέλος της πρώτης εποχής των Radiohead.
Το ‘The Bends’ είχε προσφέρει στο συγκρότημα μια κάποια διαφορετική ταυτότητα από αυτή που είχαν κερδίσει όχι τόσο με το ‘Pablo Honey’ (1993), αλλά περισσότερο με το lead single αυτού του άλμπουμ.
Το διάσημο ‘Creep’, το οποίο έδωσε από τη μία στο συγκρότημα μια κάποια οικονομική και δημιουργική ελευθερία που έτσι κι αλλιώς προσφέρει συνήθως η επιτυχία, από την άλλη όμως καθιέρωσε σε έναν πρώτο βαθμό τους Radiohead ως «το συγκρότημα του Creep».
Μία ταμπέλα που έδιωξαν πολύ γρήγορα από πάνω τους αν και υπήρχαν παράπλευρες απώλειες, ας πούμε το επίμαχο τραγούδι άργησε αρκετά να «αρέσει» ξανά στο ίδιο το συγκρότημα με αποτέλεσμα για πολλά χρόνια να εμφανίζεται σπάνια σε συναυλίες.
Αφού κυκλοφόρησαν το πετυχημένο ‘The Bends’ λοιπόν, γεννώντας άθελά τους κι ένα ολόκληρο νέο κύμα σκοτεινής και φαινομενικά δυσνόητης μουσικής φτιαγμένης για να ανεβαίνει σε ψηφιακούς τοίχους μερικές δεκαετίες αργότερα, ξεκίνησαν την δουλειά γι’ αυτό που θα ήταν μέχρι και σήμερα η σημαντικότερη δουλειά τους.
Αυτό βέβαια είναι και λίγο υποκειμενικό με τους Radiohead να είναι μία από τις ελάχιστες μπάντες που μπορούν να πουν πως έχουν μερικά άλμπουμ που παλεύουν για την σημαντική πρωτιά.
Για μερικούς (ή και αρκετούς) είναι το ‘OK Computer’, για άλλους το ‘Kid A’ (2000), το ‘In Rainbows’ (2007) δεν βρίσκεται πολύ πίσω, ενώ προσωπικά πιστεύω πως και το ‘A Moon Shaped Pool’ κάποια στιγμή (αν όχι και τώρα) θα δεχτεί την ίδια εκτίμηση.
Το ‘OK Computer’ όμως για την ώρα είναι αυτό που μοιάζει να έχει κερδίσει έδαφος, είναι αυτό που προέβλεψε πράγματα.
Το πρώτο τους αληθινό αριστούργημα πριν έρθουν όλα τα άλλα, αυτό που χάρηκε και μια επετειακή έκδοση την περασμένη χρόνια για τα 20 χρόνια από την πρώτη του κυκλοφορία, έχει αναδειχθεί ως ένα από τα σημαντικά μουσικά δημιουργήματα που πρέπει να ακούσει κανείς προτού πεθάνει.
Είναι όμως η αντιμετώπιση αυτή κάπως υπερβολική;
Εξάλλου, όπως συμβαίνει σε όλες τις μορφές τέχνης, όταν ένα δημιούργημα περάσει τα όρια της κριτικής και της εκτίμησης των θαυμαστών και φτάσει σε ένα ανώτερο επίπεδο, δύσβατο για πολλούς, μοιάζει να αποκτά και μια πανοπλία που το προστατεύει από οποιαδήποτε μορφής κριτική.
Τι μπορεί να πει κανείς για το ‘Casablanca’ (1942), ποιος θα μιλήσει ενάντια στο ‘The Dark Side Of The Moon’ (1973), η δύναμη τέτοιων έργων έγκειται στο γεγονός ότι δεν χρειάζεται καν να γράψω άμα είναι ταινίες, μουσικές, τηλεοπτικές σειρές, ποιος είναι ο δημιουργός τους, αυτά είναι ήδη γνωστά, έρχονται πακέτο με την φήμη των ίδιων των δημιουργημάτων.
Τι μπορούμε να πούμε λοιπόν και για το ‘OK Computer’; Είναι μήπως λίγο νωρίς ακόμα για να το βάλουμε στο ίδιο ανώτατο επίπεδο; Ίσως αλλά όσο περνάει ο καιρός μάλλον θα φτάνει πιο κοντά παρά το αντίθετο.
22 χρόνια μετά την γέννησή του, παραμένει ένα ανεπανάληπτο και σε σημεία ανατριχιαστικό μουσικό ταξίδι στα άδυτα της ψυχής του ανθρώπου, στα σκοτεινά σημεία της τεχνολογικής εξέλιξης, στις δυσνόητες πτυχές της επικοινωνίας και της έλλειψης αυτής, σε όλα αυτά που μας κάνουν να λειτουργούμε, κυρίως σε όλα αυτά που μας κάνουν να δυσλειτουργούμε.
Το άλμπουμ αποτελείται από 12 τραγούδια τα οποία τώρα πια είναι αρκετά γνωστά έτσι ώστε να θεωρούνται όλα αγαπημένα, όλα νούμερο 1 για κάποιον εκεί έξω, όλα εξίσου σημαντικά όπως συνήθως συμβαίνει και στα πολύ σημαντικά άλμπουμ.
Φυσικά και υπάρχουν τα κάπως πιο αγαπημένα, αυτά που βγαίνουν λίγο πιο πάνω λόγω μιας κάποιας παραπάνω αναγνώρισης.
Aς πούμε το ‘Paranoid Android’ στο οποίο μουσικά όργανα και φωνές δημιουργούν έναν τόσο απρόσμενα δελεαστικό κόσμο που παρακαλάς να μείνεις εκεί για λίγο παραπάνω από τα 6 λεπτά και 24 δευτερόλεπτα που διαρκεί.
Tο ‘Karma Police’ που χαρίζει μία σπάνια συναισθηματική έκρηξη με το φινάλε του, στιγμή αγαπημένη για όλους όσους λατρεύουν την μουσική λίγο παραπάνω απ’όσο ίσως τολμούν να παραδεχθούν.
Η ιστορία του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας έχει διαφορετική εξέλιξη στο ‘Exit Music (For a Film)’ για να καταλήξει σε μία κατάρα για θάνατο, το προσωπικό αγαπημένο ‘Let Down’ ίσως καλεί στη Γη των ζωντανών όλα αυτά τα φαντάσματα που ο Thom Yorke ισχυρίζεται πως άκουγε κατά την ηχογράφηση του άλμπουμ.
Το ιδιαίτερο ‘Climbing Up The Walls’ αποκτά μία αναπάντεχα επική διάσταση για ένα τόσο καταθλιπτικό τραγούδι και μετά από όλον αυτόν τον χαμό και τον πανικό και την θλίψη και την στεναχώρια, το ‘OK Computer’ αφήνει τον ακροατή με το ‘The Tourist’ και με μία παράκληση:
Ηλίθιε χαλάρωσε λίγο, πάρε μια ανάσα, κοίτα γύρω σου.
Θα μπορούσε να είναι ένα χαρούμενο τέλος, όσο χαρούμενο μπορούν να το κάνουν οι Radiohead αλλά στη ζωή δεν υπάρχει πραγματικό τέλος, όλα είναι μια συνέχεια.
Τι να πούμε λοιπόν για το ‘OK Computer’; Κατά τη γνώμη μου τέτοια άρθρα δεν γράφονται τόσο πολύ για να κριτικάρουν ένα πετυχημένο έργο, αλλά για να δώσουν μια αφορμή για μία ακόμα ακρόαση η οποία ίσως έχει τη μορφή επανεξέτασης, ίσως γίνει για λόγους θριαμβολογίας, το ίδιο το έργο εξάλλου για το οποίο γράφονται τέτοια κείμενα είναι ήδη πετυχημένο, αυτό δεν αλλάζει, όχι εύκολα τουλάχιστον.
Δεν έχει σημασία λοιπόν αν έχει μπει εδώ και καιρό στη λίστα με τα πολύ σημαντικά δημιουργήματα.
Aκούστε το ‘OK Computer’ είτε είναι πρώτη φορά, είτε δέκατη, ο κόσμος του δεν είναι ιδιαίτερα ευπρόσδεκτος, οι άνθρωποι για τους οποίους μιλάει ο Thom Yorke δεν είναι οι ιδανικοί και οι προβλέψεις του έπεσαν λίγο περισσότερο μέσα απ’όσο μάλλον θα έπρεπε, ίσως όμως κάπου εκεί, κρυμμένο στα συντρίμμια, ίσως βρίσκεται κάτι πιο αισιόδοξο.
Αρκεί να ηρεμήσουμε λίγο και να πάρουμε μια ανάσα.
