Ήταν 12 Αυγούστου του 1949 όταν στη θερινή Γλασκώβη η Louisa Mary και ο εκδιωγμένος από τη φασιστική Ουγγαρία Erwin Knopfler πήραν για πρώτη φορά στην αγκαλιά τους τον νεογέννητο γιο τους, Mark Knopfler.
Μεγαλώνοντας κοντά στο Newcastle της Αγγλίας, ο Mark δεν ήταν από τα παιδιά που είναι «γεννημένοι rock star», αν και από μικρός ασχολήθηκε με τη μουσική με επιτυχία.
Δεν ήταν από τους εφήβους που παίρνουν την απόφαση να παίξουν τη ζωή τους κορώνα-γράμματα και να κυνηγήσουν μία καριέρα στη μουσική, διακινδυνεύοντας να χάσουν τα πάντα, όμως κατάφερε να το πραγματοποιήσει, ακόμα και στην «προχωρημένη» (για τα δεδομένα της μουσικής βιομηχανίας) ηλικία των 30.
Σχεδόν εν μία νυκτί, μαζί με τον αδερφό του, David Knopfler, και τους John Illsley και Pick Withers, κατάφεραν να υπογράψουν επαγγελματικό συμβόλαιο σε δισκογραφική εταιρεία, χάρη σε ένα demo του ‘Sultans Of Swing’ και μέσα σε λίγα χρόνια εξελίχθηκαν από μία τοπική μπάντα που κάνει πρόβες στην κουζίνα ενός φοιτητικού διαμερίσματος, σε ένα θρυλικό συγκρότημα που γεμίζει κάθε στάδιο της Ευρώπης…
Το υπέροχο, ομώνυμο ντεμπούτο των Dire Straits
Ο Mark Knopfler ήταν η κινητήριος δύναμη πίσω από την επιτυχία των Dire Straits, καθώς δεν ήταν μόνο ο τραγουδιστής, ο κιθαρίστας, ο στιχουργός και ο κύριος συνθέτης των Βρετανών.
Ήταν ο άνθρωπος που κατάφερε να αφήσει το στίγμα του στη μουσική σκηνή των late ’70s και early ’80s, ο καλλιτέχνης που κατάφερε να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στο λυρισμό του Tom Waits και του Donald Fagen και στην κιθαριστική προσέγγιση του Jeff Beck και του Eddie Van Halen, έχοντας το αφηγηματικό χάρισμα του Bob Dylan και τον δικό του μοναδικό κιθαριστικό ήχο, ο οποίος οφείλεται στην ασυνήθιστη επιλογή του να παίζει ηλεκτρική κιθάρα χωρίς πένα, αλλά και στο μοναδικό του ταλέντο…
Οι θρυλικοί Dire Straits διαλύθηκαν το 1995 και έκτοτε ο Mark Knopfler έχει κυκλοφορήσει επτά προσωπικούς δίσκους, χαράζοντας μία διαφορετική μεν, εξίσου επιτυχημένη, όμως, καλλιτεχνική πορεία.
Ανήμερα των γενεθλίων του θυμόμαστε μερικές από τις πιο λαμπρές στιγμές του Βρετανού βιρτουόζου, ο οποίος έχει παίξει με εκατοντάδες κιθάρες στην καριέρα του, για κάποιους, όμως, θα είναι για πάντα «ο μάγος με την κόκκινη ’61 stratocaster»:
Dire Straits – ‘Brothers In Arms’
(‘Brothers In Arms’ – 1985)
Ο πέμπτος δίσκος των Dire Straits, ‘Brothers In Arms’ από το 1985, με το χαρακτηριστικό γαλάζιο εξώφυλλο και την αιωρούμενη resonator κιθάρα είναι αυτός που ταυτίστηκε περισσότερο με το συγκρότημα και τον ήχο της στο ευρύ κοινό.
Ο απαλός ήχος της κιθάρας του Knopfler και το αργό tempo του τραγουδιού το κατατάσσουν κάπου ανάμεσα στη blues, τη soft rock και τη roots rock που παραδοσιακά χαρακτήριζε τους Dire Straits.
Η single έκδοση του τραγουδιού που κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 1985 με b-side το ‘Going Home (Theme of the Local Hero)’, έμεινε στην ιστορία ως η πρώτη κυκλοφορία σε μορφή CD, ενώ παρά την όχι τόσο μεγάλη εμπορική του επιτυχία, το τραγούδι αποτελεί μέχρι σήμερα ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα κομμάτια των Βρετανών.
Dire Straits -‘Sultans of Swing’
(‘Dire Straits’ – 1978)
Το ‘Sultans of Swing’ είναι αναμφίβολα η πιο γνωστή σύνθεση του Knopfler, με το κολλητικό κιθαριστικό hook να είναι από τα πιο αναγνωρίσιμα στην ιστορία της μουσικής.
Πέρα από τη μουσική του ομορφιά, στο τραγούδι μπορεί να αποδωθεί και σε μεγάλο βαθμό η μετέπειτα επιτυχία των Dire Straits, καθώς μία demo ηχογράφησή του στα Pathway Studios το 1977 ήταν αυτή που τράβηξε αρχικά το ενδιαφέρον του μουσικού παραγωγού Charlie Gillett, ο οποίος το συμπεριέλαβε στην playlist της ραδιοφωνικής του εκπομπής ‘Honky Tonk’ στο BBC Radio London.
Το όλο και αυξανόμενο ενδιαφέρον των ακροατών για το τραγούδι, το οποίο ξεχώρισε αμέσως ανάμεσα στα υπόλοιπα (‘Water of Love’, ‘Down to the Waterline’, ‘Wild West End’ και ‘Sacred Loving’) παρακίνησε τη δισκογραφική Phonogram Records να προφέρει το πρώτο συμβόλαιο στους Βρετανούς και να τους βγάλει από την αφάνεια.
Έμπνευση για το ιστορικό κομμάτι αποτέλεσε η συναυλία ενός τοπικού jazz σχήματος στο Deptford του Νότιου Λονδίνου, στην οποία παρευρέθη ο Mark Knopfler.
Το μεγαλοπρεπές όνομα του σχήματος, Sultans Of Swing, σε αντίθεση με τη σχεδόν εγκαταλελειμμένη pub, στην οποία έπαιζαν, τους μεθυσμένους θαμώνες και τα κακόγουστα ρούχα των μουσικών, έκαναν τόσο μεγάλη εντύπωση στον Knopfler, ο οποίος αποφάσισε να τους αφιερώσει ένα από τα πρώτα τραγούδια που έγραψε.
Dire Straits – ‘Money for Nothing’
(‘Brothers in Arms’ – 1985)
Το ‘Money for Nothing’ κυκλοφόρησε αρχικά ως single-προπομπός του αριστουργηματικού πέμπτου δίσκου των Dire Straits, ‘Brothers In Arms’, σε επτάιντσο δίσκο με μία ζωντανή ηχογράφηση του ‘Love Over Gold’ ως b-side.
Στο ‘Money for Nothing’ ο Mark Knopfler αφήνει προσωρινά πίσω του το μελαγχολικό roots rock και τον χαρακτηριστικό ήχο της stratocaster του για έναν πιο εμπορικό και άμεσο ήχο, βγαλμένο από τον συνδυασμό μίας Les Paul και ενός wah wah pedal.
Η στροφή αυτή εξαργυρώθηκε με τη μεγάλη εμπορική επιτυχία του τραγουδιού, το οποίο έφτασε στην κορυφή των charts στις Η.Π.Α., στη θέση #4 στην απαιτητική αγορά του Ηνωμένου Βασιλείου, απέφερε ένα Grammy Award στο συγκρότημα (1986), ενώ έγινε μία από τις πρώτες μεγάλες επιτυχίες του νεοσύστατου τότε MTV.
Στο βίντεο του τραγουδιού, η ιστορία των στίχων ξετυλίγεται μέσω ενός computer animation, το οποίο ήταν άκρως πρωτοποριακό για την εποχή του και φυσικά προκάλεσε αμέτρητες συζητήσεις.
Οι στίχοι του τραγουδιού είναι γραμμένοι σε α’ πρόσωπο και αναφέρονται υποτιμητικά στο επάγγελμα του μουσικού, ο οποίος «χτυπά τα bongo σαν χιμπατζής» και «βγάζει λεφτά με το τίποτα», ενώ ο ίδιος ο Knopfler έχει δηλώσει πως έγραψε το τραγούδι σε ένα χαρτί μέσα σε ένα κατάστημα ηλεκτρονικών τη στιγμή που ψώνιζε, όταν ένας από τους εργαζόμενους του καταστήματος είχε στηθεί μπροστά σε μία οθόνη, παρακολουθούσε MTV και μονολογούσε με φθόνο όσα στην πορεία αποτέλεσαν τους στίχους του τραγουδιού.
See the little faggot with the earring and the makeup
Yeah buddy that’s his own hair
That little faggot got his own jet airplane
That little faggot he’s a millionaire
[…] That ain’t workin’ that’s the way you do it
Money for nothin’ and chicks for free
Dire Straits – ‘Telegraph Road’
(‘Love Over Gold’ – 1982)
Το ‘Telegraph Road’ με τα σχεδόν 15 λεπτά διάρκειάς του αποτελεί το πιο επικό δείγμα γραφής του Mark Knopfler, ενώ θα μπορούσε κανείς να το χαρακτηρίσει progressive ως προς τον τρόπο με τον οποίο το τραγούδι εξελίσσεται.
Το καθηλωτικό crescendo της εισαγωγής διαρκεί περίπου δύο λεπτά, πρωτού κάνει την εμφάνισή του το κύριο θέμα του τραγουδιού.
Η συνεχής εναλλαγή του κυρίου θέματος με τα υπόλοιπα μέρη του τραγουδιού διακόπτεται μόνο από τα ατμοσφαιρικά solo, αρχικά σε αργούς ρυθμούς, πριν το τελικό solo διάρκειας περίπου 5 λεπτών (!) απογειώσει το κομμάτι.
Έμπνευση για το 14λεπτο αυτό έπος αποτέλεσε μία διαδρομή του Knopfler στον ομώνυμο δρόμο (επίσημη ονομασία US Highway 24), λίγο πιο έξω από το Detroit των ΗΠΑ.
Ο Βρετανός κοιτούσε τα συνεχώς εναλλασσόμενα τοπία της διαδρομής, ενώ κρατούσε στα χέρια του το βιβλίο ‘Markens Grøde’ του Knut Hamsun, όταν αποφάσισε να τα συνδυάσει, εξιστορώντας μία φανταστική ιστορική αναδρομή στην περιοχή, η οποία γέννησε το θρυλικό κομμάτι.
Mark Knopfler – ‘Done with Bonaparte’
(‘Golden Heart’ – 1996)
Μετά το τέλος της ιστορικής περιοδείας του 1992, η οποία ολοκληρώθηκε τον Οκτώβριο, αφού την παρακολούθησαν συνολικά περισσότεροι από 7 εκατομμύρια άνθρωποι, ο Mark Knopfler αποφάσισε να «βάλει για ύπνο» (όπως έχει δηλώσει ο ίδιος) το σχήμα των Dire Straits, καθώς ένιωθε πως η τεράστια καλλιτεχνική επιτυχία τους και η δαιδαλώδης εμπορικότητά τους είχε αρχίσει να ξεφεύγει από τον έλεγχό του και ο ίδιος ένιωθε την ανάγκη να αναρρώσει από αυτήν την έντονη εμπειρία και να επικεντρωθεί ξανά στη μουσική ως καλλιτεχνική διαδικασία.
Το ‘Golden Heart‘ του 1996 ήταν η πρώτη απόπειρα προς αυτήν την κατεύθυνση, η οποία όμως δεν κατάφερε να υπηρετήσει επακριβώς τον στόχο της, καθώς δεν έφερε νέα στοιχεία στη μουσική του Mark Knopfler, μιας και ο Βρετανός βρέθηκε να ανακυκλώνει σε έναν βαθμό τον εαυτό του.
Παρόλα αυτά, ο δίσκος έχει τις μεγάλες στιγμές του, όπως το αντιπολεμικό country κομμάτι, ‘Done with Bonaparte’.
Είναι πραγματικά δύσκολο να γράψεις αντιπολεμικά τραγούδια χωρίς να πάρεις θέση ή να γίνεις επικριτικός σε συγκεκριμένα στοιχεία του πολέμου, όμως ο Knopfler το καταφέρνει με μεγάλη μαεστρία, διηγούμενος την ιστορία ενός στρατιώτη του Ναπολέοντα, κλείνοντας με το ξεκάθαρο μήνυμα «I’ll trust in thee to keep me, Lord / I’m done with Bonaparte.»
Dire Straits – ‘Romeo and Juliet’
(‘Making Movies’ – 1980)
Ο τρίτος δίσκος των Dire Straits, ‘Making Movies’, αποτελεί κατά πολλούς το καλύτερο δείγμα γραφής του Knopfler. Ο δίσκος ανοίγει με την εντυπωσιακή κιθαριστική δουλειά του ‘Tunnel Of Love’ και το κλασικό πλεόν solo του, όμως το διαμάντι του δίσκου βρίσκεται στη δεύτερη θέση του tracklist.
Το ‘Romeo And Juliet’ ανοίγει με τα arpeggios του Mark Knopfler σε μία resonator κιθάρα και αποτελεί την μουσική εκδοχή του κλασικού έργου του William Shakespeare, «Ρωμαίος και Ιουλιέτα», υπό το καλλιτεχνικό (και προσωπικό) πρίσμα του Βρετανού, ενώ εμπεριέχει στοιχεία από το μιούζικαλ ‘West Side Story’.
Ηχογραφημένο το 1980, το τραγούδι παρουσιάζει μία σύγχρονη Ιουλιέτα να απαρνείται τον Ρωμαίο, αφού πρώτα έχει καταξιωθεί και έχει γίνει διάσημη. Αφορμή για τη σύνθεση του τραγουδιού αποτέλεσε η αποτυχημένη σχέση του Mark Knopfler με τη Holly Vincent (των Holly and The Italians), με τον ίδιο τον Βρετανό να έχει εξωτερικεύσει στο παρελθόν τις υποψίες του πως η Vincent τον χρησιμοποίησε με σκοπό να προωθήσει την καριέρα της.
Το ‘Romeo And Juliet’ αποτελεί ένα από τα συναυλιακά αγαπημένα του κοινού αλλά και του ίδιου του μουσικού, ο οποίος δε χάνει ευκαιρία να αυτοσχεδιάσει πάνω στη θρυλική μελωδία του τραγουδιού.
Mark Knopfler – ‘The Ragpicker’s Dream’
(‘The Ragpicker’s Dream’ – 2002)
Το όραμα του Βρετανού να δημιουργήσει μουσική αποστασιοποιημένη από το τεράστιο brand name των Dire Straits και προστατευμένη από τις όποιες επιταγές της μουσικής βιομηχανίας σχετικά με τον trademark ήχο της κιθάρας του, έγινε πραγματικότητα με τον πιο εμφατικό τρόπο το 2002, στο ‘The Ragpicker’s Dream‘, τον τρίτο προσωπικό του δίσκο.
Ένα εσωστρεφές και χαμηλών τόνων folk έργο, γεμάτο νοσταλγία και μηνύματα βγαλμένα από την καθημερινή ζωή και χωρίς ξεκάθαρες απαντήσεις, αφήνοντας τον ακροατή να επεξεργαστεί το υλικό εσωτερικά και να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα.
Ολόκληρος ο δίσκος αξίζει αρκετές ακροάσεις, καθώς κάθε τραγούδι κρύβει το δικό του καλλιτεχνικό μυστικό, όμως το ομώνυμο τραγούδι είναι αυτό που ξεχωρίζει μέσα από τα 4:20 λεπτά της διάρκειάς του, καθώς περιέχει την αύρα της αμερικανικής folk παράδοσης, που τόσο θαύμαζε ο Mark Knopfler από μικρός.
Dire Straits – ‘Private Investigations’
‘Love Over Gold’ – 1982)
Το σχεδόν επτάλεπτο ‘Private Investigations’ είναι το δεύτερο κομμάτι του τέταρτου δίσκου των Dire Straits, ‘Love Over Gold’, του 1982. Στον δίσκο συμμετέχει για πρώτη φορά ο Hal Lindes στη ρυθμική κιθάρα, αντικαθιστώντας τον David Knopfler, ο οποίος αποχώρησε από το συγκρότημα κατά τη διάρκεια των ηχογραφήσεων του ‘Making Movies’.
Η προσθήκη του Lindes δίνει επιπλέον στοιχεία στη μουσική των Βρετανών και παράλληλα απελευθερώνει τον Knopfler. Το ‘Private Investigations’ ανοίγει με μία ατμοσφαιρική synth μελωδία, η οποία συμπληρώνεται από την ακουστική κιθάρα του Knopfler και την απαγγελία των στίχων που ξετυλίγονται σαν μία ιστορία film noire.
Στη μέση του τραγουδιού, η μαρίμπα του Mike Mainieri κάνει την εμφάνισή της, ενώ η κιθάρα του Mark Knopfler γίνεται πιο επιθετική, δημιουργώντας ένα από τα πιο εντυπωσιακά και ατμοσφαιρικά art rock έργα των Dire Straits.
Το μεγαλείο του Mark Knopfler δεν έχει τεχνική υπόσταση. Δεν είναι ούτε το απειροελάχιστο reverb στον ενισχυτή του, ούτε οι κιθάρες του, ούτε τα volume pedals που χρησιμοποιεί για να ελέγχει τη δυναμική τους.
Είναι η εκφραστικότητα και η ψυχή που καταφέρνει να εμφυσήσει κάθε φορά στα τραγούδια μέσα από τα αρπίσματά του, όταν κάνει αυτό που ξέρει να κάνει καλύτερα.
Να διηγείται καθημερινές ιστορίες για φόβο, αλκοολισμό, πόνο, βία ή ευτυχία, με μοναδική συντροφιά του την κιθάρα του…
Διαβάστε ακόμα: